در حال ویرایش کهکشان
هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
سطر ۱۰: | سطر ۱۰: | ||
{{-}} | {{-}} | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== ماده تاریک در هاله کهکشان == | == ماده تاریک در هاله کهکشان == | ||
− | بخش اعظم ماده هاله کهکشان ما و کهکشان های دیگر نامرئی است.این ماده پنهان به صورت [[%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87|ستاره]] نیست.به صورت گاز هم نیست زیرا از طریق [[%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%20%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%DB%8C|امواج رادیویی]] آشکار می شد . غبار هم | + | بخش اعظم ماده هاله کهکشان ما و کهکشان های دیگر نامرئی است.این ماده پنهان به صورت [[%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87|ستاره]] نیست.به صورت گاز هم نیست زیرا از طریق [[%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%20%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%DB%8C|امواج رادیویی]] آشکار می شد . غبار هم نمی تواند باشد چون [[%D9%86%D9%88%D8%B1|نور]] کهکشان ها دور دست را از میان هاله کهکشان می توان دید . منجمان وجود این ماده پنهان را (که [[%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9|ماده تاریک]] نام گرفته است)از مدت ها پیش حدس می زدند.اما گمان نمی بردند که این قدر زیاد باشد.سرعت دوران ستاره های بیرونی در کهکشان ما و کهکشان های دیگر حکایت از وجود این ماده می کرد.آهنگ دوران [[%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87|ستاره]] ها به دور مرکز یک کهکشان بستگی به توزیع ماده در کهکشان دارد.اما حرکت مشهود ستاره های بیرونی کهکشان ها تند تر از آن است که جرم کل اجرام مرئی و کهکشان ها جوابگوی آن باشد .اندازه گیری های متعدد سرعت ستاره هادال بر آن است که در کهکشان ما ([[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%B1%D8%A7%D9%87%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C|کهکشان راه شیری]]) چیزی حدود 9/10 ماده، ماده تاریک است.مسئله [[%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9|ماده تاریک]] صرفا گریبان گیر کهکشان ما نیست بلکه مسئله حل نشده همه کهکشان ها و در واقع مسئله کل عالم است..<ref name="multiple2">کتاب نجوم به زبان ساده / نوشتهمایر دگانی/ ترجمه محمد رضا خواجه پور/چاپ ششم/ویرایش جدید</ref> |
<br/> | <br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== محیط های میان کهکشانی == | == محیط های میان کهکشانی == | ||
− | چگونه می خواهیم گازها و یا غباری را که محتمل ترین مورد مناسب برای محیط های میان ستاره ای است جست و جو کنیم ؟ یاد آور می شویم که [[%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86|هیدروژن]] خنثی را | + | چگونه می خواهیم گازها و یا غباری را که محتمل ترین مورد مناسب برای محیط های میان ستاره ای است جست و جو کنیم ؟ یاد آور می شویم که [[%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86|هیدروژن]] خنثی را می توان با سیگنال رادیوی 21cm آن پیدا کرد.اما این امر بستگی دارد به برخورد بین [[%D8%A7%D8%AA%D9%85|اتم]] ها تا [[%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86|اسپین]] [[%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86|الکترون]] را معکوس کند.احتمال دارد که [[%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C|چگالی]] این گاز در فضای میان کهکشانی چندان کم باشد که غالبا برخوردی صورت نگیرد.از سوی دیگر هیدروژن خنثی می تواند در تابش فرابنفش انرژی جذب کندو با انتقال الکترون از تراز انرژی 1 به تراز انرژی 2 یک خط[[%D8%B7%DB%8C%D9%81|طیف]]ی 1261A ایجاد کند.هیچ یک از این نشانه ها مشاهده نشده است. |
− | |||
− | |||
− | + | غبار اگر در فضای میان ستاره ای وجود داشته باشد باید خصوصیت سرخ شدنش را پدید آوردو چنین اثری نیز مشاهده نشده است . یک نشانه مثبت از اخترشناسی پرتوی X به دست آمده است.گاز های بسیار داغ که ممکن است به صورت تاج هایی در اطراف بخش مرئی [[کهکشان|کهکشان]] وجود داشته باشد با دماهایی در مرتبه 100 میلیون کلوین می توانند پرتو های X گسیل کنند . چند لکه داغ مربوط به خوشه های غنی از [[کهکشان|کهکشان]] یافت شده است.اخیرا مشاهداتی با پرتو X به عمل آورده شده است که به نظر می رسد نشانه ای باشد از این که بعضی از ابر خوشه های کهکشانی جرمی در ماده نامرئی دارند که در مقایسه با ماده بخش مرئی کهکشان های منفرد موجود در ابر خوشه دست کم ده برابر است. | |
== گروه محلی == | == گروه محلی == | ||
سطر ۸۱: | سطر ۳۱: | ||
[[File:Local Group.svg|thumb|center|600x300px|null]]<br/> | [[File:Local Group.svg|thumb|center|600x300px|null]]<br/> | ||
− | کهکشان راه شیری مرکز این گروه نیست بلکه به عنوان کمک برای تجسم فاصله های تا اعضای کوناگون دیگر در مرکز نمودار جای داده شده است. | + | کهکشان راه شیری مرکز این گروه نیست بلکه به عنوان کمک برای تجسم فاصله های تا اعضای کوناگون دیگر در مرکز نمودار جای داده شده است. |
== انواع کهکشان == | == انواع کهکشان == | ||
سطر ۱۰۹: | سطر ۵۹: | ||
== [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%88%DB%8C|کهکشانهای بیضوی]] == | == [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%88%DB%8C|کهکشانهای بیضوی]] == | ||
− | همانگونه که از نام این [[کهکشان|کهکشان]] ها بر می آید ، این کهکشان ها شکلی بیضی گون دارند ، چیزی شبیه به توپ راگبی . در هنگام مشاهده ، شکل آن ها از حالتی عملا دایره ای ، که هابل آن را E0 نامید ، تا E7 ، یعنی نمونه های کاملا کشیده ، متغیر است .این تقسیم بندی کاملا مشاهداتی است و لزوما بیان گر شکل واقعی کهکشان نمی باشد - اگر از یک انتها حتی به کهکشانی کاملا کشیده ، یا توپ راگبی ، نگاه کنیم ، آن را دایره ای می بینیم! در قلب خوشه های بزرگ کهکشانی ، اغلب یک یا چند کهکشان عظیم بیضوی غول مشاهده می شود . آن ها تا 10 میلیون میلیون [[%D8%AC%D8%B1%D9%85|جرم]] [[%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF|خورشید]] را در حجمی حدود 9 برابر کهکشان ما - قطری حدود 300000 [[%D8%B3%D8%A7%D9%84%20%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C|سال نوری]] - جای می دهند . احتمالا آن ها نتیجه ی ادغام تعداد زیادی کهکشان کوچکترند، وجود این نوع کهکشان در مناطق پر تراکم کهکشانی از جمله شواهد این عقیده است. این کهکشان ها پر جرم ترین کهکشان های شناخته شده هستند ، هر چند که تعداد آن ها نسبتا کم است . کهکشان های بیضوی ای که چند میلیون جرم خورشید را در حجمی به وسعت چند هزار سال نوری جای داده اند ، بسیار فراوان هستند . یک حقیقت جالب آن است که به نظر نمی رسد[[%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87|ستاره]] ی جوانی در کهکشان های بیضوی وجود داشته باشد ، به عبارتی ظاهرا سازو کار ساخت ستاره متوقف شده است و اغلب ستاره های نشکیل دهنده ی آنها از نوع ستاره های کم جرم و پیر میباشند . تصاویر [[M31|M31]] ، [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AF%D8%A7|کهکشان آندرومدا]] ، دو کهکشان بیضویرا برای آن نشان می دهد . کهکشان نزدیک تر و در ظاهر کروی تر ، از رده ی E2 است ،در حالیکه کهکشان دورتر از رده ی E5 می باشد . کهکشان های بیضوی حدود یک سوم تمام کهکشان های [[%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86|جهان]] را شامل می شوند .<ref>کتاب درآمدی بر نجوم و کیهانشناسی / یان موریسون (نویسنده) / غلامرضا شاهعلی (مترجم) / انتشارات ارم شیراز/ [http:// | + | همانگونه که از نام این [[کهکشان|کهکشان]] ها بر می آید ، این کهکشان ها شکلی بیضی گون دارند ، چیزی شبیه به توپ راگبی . در هنگام مشاهده ، شکل آن ها از حالتی عملا دایره ای ، که هابل آن را E0 نامید ، تا E7 ، یعنی نمونه های کاملا کشیده ، متغیر است .این تقسیم بندی کاملا مشاهداتی است و لزوما بیان گر شکل واقعی کهکشان نمی باشد - اگر از یک انتها حتی به کهکشانی کاملا کشیده ، یا توپ راگبی ، نگاه کنیم ، آن را دایره ای می بینیم! در قلب خوشه های بزرگ کهکشانی ، اغلب یک یا چند کهکشان عظیم بیضوی غول مشاهده می شود . آن ها تا 10 میلیون میلیون [[%D8%AC%D8%B1%D9%85|جرم]] [[%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF|خورشید]] را در حجمی حدود 9 برابر کهکشان ما - قطری حدود 300000 [[%D8%B3%D8%A7%D9%84%20%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C|سال نوری]] - جای می دهند . احتمالا آن ها نتیجه ی ادغام تعداد زیادی کهکشان کوچکترند، وجود این نوع کهکشان در مناطق پر تراکم کهکشانی از جمله شواهد این عقیده است. این کهکشان ها پر جرم ترین کهکشان های شناخته شده هستند ، هر چند که تعداد آن ها نسبتا کم است . کهکشان های بیضوی ای که چند میلیون جرم خورشید را در حجمی به وسعت چند هزار سال نوری جای داده اند ، بسیار فراوان هستند . یک حقیقت جالب آن است که به نظر نمی رسد[[%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87|ستاره]] ی جوانی در کهکشان های بیضوی وجود داشته باشد ، به عبارتی ظاهرا سازو کار ساخت ستاره متوقف شده است و اغلب ستاره های نشکیل دهنده ی آنها از نوع ستاره های کم جرم و پیر میباشند . تصاویر [[M31|M31]] ، [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AF%D8%A7|کهکشان آندرومدا]] ، دو کهکشان بیضویرا برای آن نشان می دهد . کهکشان نزدیک تر و در ظاهر کروی تر ، از رده ی E2 است ،در حالیکه کهکشان دورتر از رده ی E5 می باشد . کهکشان های بیضوی حدود یک سوم تمام کهکشان های [[%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86|جهان]] را شامل می شوند .<ref>کتاب درآمدی بر نجوم و کیهانشناسی / یان موریسون (نویسنده) / غلامرضا شاهعلی (مترجم) / انتشارات ارم شیراز/ [http://astronomy2012.blogfa.com/]</ref> [[File:M32.jpg|frame|center|کهشان بیضوی M32]] {{-}} |
== [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C|کهکشان های مارپیچی]] == | == [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C|کهکشان های مارپیچی]] == | ||
سطر ۱۲۱: | سطر ۷۱: | ||
چون ستارگان ابر های گاز،پیوستگی سختی با هم ندارند، گردش بخشهای بیرونی کهکشانهای مارپیچی همانند گردش سیارات به دور خورشید است، به این معنی که هر چه از کهکشان دور می شویم، سرعت گردش رو به کاهش می گذارد. در نواحی درونی ، سرعت زاویه گردش ستارگان ،تقریبا" یکسان است (مانند گردش جسم جامد) ،زیرا کشش گرانش نه تنها در هسته کهکشان بلکه در تمام مناطق مرکزی وجود دارد. | چون ستارگان ابر های گاز،پیوستگی سختی با هم ندارند، گردش بخشهای بیرونی کهکشانهای مارپیچی همانند گردش سیارات به دور خورشید است، به این معنی که هر چه از کهکشان دور می شویم، سرعت گردش رو به کاهش می گذارد. در نواحی درونی ، سرعت زاویه گردش ستارگان ،تقریبا" یکسان است (مانند گردش جسم جامد) ،زیرا کشش گرانش نه تنها در هسته کهکشان بلکه در تمام مناطق مرکزی وجود دارد. | ||
− | ساختار کهکشانهای مارپیچی را | + | ساختار کهکشانهای مارپیچی را می توان متشکل از دو مولفه دانست-یک مولفه بیضیوار و یک مولفه مسطح . بخش مرکزی اساسا" شامل مولفه بیضیوار است که ساختاری همانند یک کهکشان بیضوی دارد.قسمت بیرونی در ساختار کاملا" متفاوت ،توزیع مسطحی از ستارگان را نشان می دهد، منحنی درخشندگیهای هم تراز در مولفه بیضیوار ، به شکل بیضی است. این مولفه متشکل از ستارگان پیر است،گاز و غبار ندارد وتوزیع درخشندگی آن از قانون ساختاری کهکشان های بیضوی پیروی می کندو مولفه مسطح ، بازوهای مارپیچ را در بر می گیرد. بیشتر کهکشانهای مارپیچ دو بازو دارند، و گاه این بازوها چند شاخه اند. برخی از آنها گسترده هستند و برخی دیگر پیچ خورده اند . آنها مقادیر زیادی ستاره ای جوان و گاز و غبار را شامل می شوند. گاز موجود در بازوها به شکل ابرهای غول پیکری است که به دو شکل آشکار می شود: آنها یا به طور اپتیکی قابل رویتند و یا ابرهای غیر قابل رویت (جز برای رادیو تلسکوپها ) ئیدورژن خنثی هستند که در تمام ساختار بازوها گسترده شده اند وامواجی در طول موج 21سانتیمتر گسیل می کنند. گفتیم که در بازوهای کهکشان مارپیچی ،غبار نیز وجود دارد. غبار همانند حبابهای تاریکی از ماده ،ستارگان ورای خود را تیره می سازد . ولی ستارگان جوان ،حداقل در کهکشانهای مارپیچی نزدیک تر ، درخشان و واضح هستند و به رنگ آبی دیده می شوند. |
− | از این موضوع | + | از این موضوع می توان نتسجه گرفت که باوزها ، مکانی برای شکل گیری ستارگان هستند. ستارگان موجود در آن ها ، بیش از یک میلیون سال عمر ندارند و در مقایسه با عمر این کهکشانها که مجموعا " حدود 10 میلیارد سال است ، بسیار جوان می نمایند . گاز و غبار موجود در ابرها ، مواد اولیه را برای شکل گیری ستارگان جدید مهیا می سازند. وجود بازوهای مارپیچی را می توان ناشی از یک اثر مشهور فیزیکی دانست که در منظومه ی موج چگالی سی.سی.لین توصیف می شود. طبق نظریه این فیزکدانف یک قرص گازی چرخان می تواند امواج مارپیچ بسیار چگال و پایدار تولید کند. در این بازوها ،ستارگان و ماده ی بین ستاره ای به مدت معینی در کنار هم جمع می شوند وبه موازات گیر افتادن مواد جدید توسط موج چگالی ، آرام به حرکت خود ادامه می دهند. سابقا به اشتباه تصور میشد که امواج مغناطیسی در پیدایش بازوها موثرند، ولی مطالعات دقیق نشان می دهند که میدانهای مغناطیسی کهکشانهای مارپیچی بسیار ضعف هستند و نمی توانند بر ساختار آنها تاثیر گذارند. برای مثال ، میدان مغناطیسی کهکشان ما ، 100000 بار کم توانتر از میدان مغناطیسی زمین است. هابل کهکشانهای مارپیچی را به هشت زیر رده ی مختلف تقسیم کرده است. در زیر رده ی نخست،کهکشانهای So قرار دارند. این کهکشانها ،شامل مولفه های مسطح و بیضیوار و فاقد بازوهای مارپیچی هستند. ساختار بیرونی برخی از ۀنها به طور نامعلوم ئ نامشخص ، مارپیچی به نظر می رسد. در کهکشانهای So ، غالبا غبار نیز وجود دارد. سه زیر رده ی بعدی بر مبنای چگونگی پیچ خوردگی بازوها تعریف می شوند. در یک کهکشان Sa در کهکشان Sc ،بازوها بسیار آزاد وگسترده اند.در کهکشان Sa ناحیه ی هسته ای ( مولفه ی بیضیوار) بسیار نوارنی و بازوهای نوارنی هموار دارند. در کهکشان Sb ، ناحیه بیضیوار مرکزی کوپکتر و کم نورتر است و بازوها تکه تکه به نظر می رسند. کهکشانهای Sc هسته ی بسیار کوچک دارند و تکه تکه بودن بازوهایشان بیشتر است.<ref name="multiple1">کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها / نوشته پاول هاج / ترجمه توفیق حیدرزاده</ref> |
{{-}} | {{-}} | ||
سطر ۱۴۹: | سطر ۹۹: | ||
از چشمه های فوق العاده قوی یکی '''19N40A''' (19یعنی [[%D8%A8%D8%B9%D8%AF|بعد]] 19 ساعت،Nمعروف کاتالوگ اتحادیه بین المللی نجوم و 40A به معنی [[%D9%85%DB%8C%D9%84|میل]] 40 درجه شمالی و حروف ترتیب A )است که نام متداول آن دجاجه A است. شدت تابش آن از مرتبه 10 میلیون برابر [[کهکشان|کهکشان]] ما و یا [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AF%D8%A7|کهکشان آندرومدا]] است. | از چشمه های فوق العاده قوی یکی '''19N40A''' (19یعنی [[%D8%A8%D8%B9%D8%AF|بعد]] 19 ساعت،Nمعروف کاتالوگ اتحادیه بین المللی نجوم و 40A به معنی [[%D9%85%DB%8C%D9%84|میل]] 40 درجه شمالی و حروف ترتیب A )است که نام متداول آن دجاجه A است. شدت تابش آن از مرتبه 10 میلیون برابر [[کهکشان|کهکشان]] ما و یا [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AF%D8%A7|کهکشان آندرومدا]] است. | ||
− | زمانی مطرح شد که این شدت های عظیم تابش در نتیجه برخورد دو کهکشان با هم است ولی مطالعات آماری دال بر آنند که احتمال چنین برخورد هایی نزدیک به صفر است. در حال حاضر بهترین تعبیر آن است که این گسیلش رادیویی از ابر های گازی می آید که منشا آن ها انفجار هایی در نواحی مرکزی [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%88%DB%8C|کهکشان های بیضوی]] غول پیکر است ؛ انفجار هایی که احتمالا یک میلیون مرتبه شدیدتر از انفجار های [[%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1| | + | زمانی مطرح شد که این شدت های عظیم تابش در نتیجه برخورد دو کهکشان با هم است ولی مطالعات آماری دال بر آنند که احتمال چنین برخورد هایی نزدیک به صفر است. در حال حاضر بهترین تعبیر آن است که این گسیلش رادیویی از ابر های گازی می آید که منشا آن ها انفجار هایی در نواحی مرکزی [[%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%88%DB%8C|کهکشان های بیضوی]] غول پیکر است ؛ انفجار هایی که احتمالا یک میلیون مرتبه شدیدتر از انفجار های [[%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1|ابرنواختر]]ی اند.این ابر های گازی که غالبا دو به دواند با میدان های مغناطیسی که ده ها هزار[[%D8%B3%D8%A7%D9%84%20%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C|سال نوری]] از بخش روشن کهکشان فاصله دارند، به کنش متقابل می پردازند، و موجب گسیل شدید [[%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%20%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%DB%8C|امواج رادیویی]] می شوند.<ref name="multiple1">کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها / نوشته پاول هاج / ترجمه توفیق حیدرزاده</ref> |
<br/>{{-}} | <br/>{{-}} |