شفق قطبی: تفاوت بین نسخهها
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) |
||
سطر ۴: | سطر ۴: | ||
شفقهای قطبی نورهای زیبایی هستند که به طور طبیعی در آسمان دیده میشوند. که معمولاً در شب و در عرضهای جغرافیایی قطبی به چشم میخورند. آنها در یونوسفر تشکیل میشوند و سپیده دم قطبی قابل مشاهده هستند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آنها شفقهای شمالی نیز گفته میشود که این نام بر گرفته از نام ایزدگونه رومی سپیدهدم و نام یونانی باد شمالی است که در سال ۱۶۲۱ توسط پیر گاسندی روی این پدیده طبیعی گذاشته شد. به شفقهای قطبی، نور قطب شمال هم گفته میشود زیرا آنها غالباً در نیم کرهٔ شمالی رویت میشوند و هر چقدر به قطب شمال نزدیک میشوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری میرود که بتوانید آنها را ببینید به طور مثال در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند امکان رویت آنها بسیار زیاد است. | شفقهای قطبی نورهای زیبایی هستند که به طور طبیعی در آسمان دیده میشوند. که معمولاً در شب و در عرضهای جغرافیایی قطبی به چشم میخورند. آنها در یونوسفر تشکیل میشوند و سپیده دم قطبی قابل مشاهده هستند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آنها شفقهای شمالی نیز گفته میشود که این نام بر گرفته از نام ایزدگونه رومی سپیدهدم و نام یونانی باد شمالی است که در سال ۱۶۲۱ توسط پیر گاسندی روی این پدیده طبیعی گذاشته شد. به شفقهای قطبی، نور قطب شمال هم گفته میشود زیرا آنها غالباً در نیم کرهٔ شمالی رویت میشوند و هر چقدر به قطب شمال نزدیک میشوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری میرود که بتوانید آنها را ببینید به طور مثال در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند امکان رویت آنها بسیار زیاد است. | ||
+ | |||
+ | شفق هاي نيمكره شمالي را به لاتين ارورا بورئاليس مينامند كه ترجمه ان شفق قطبي است.براي نيم كره جنوبي ان را ارورا استراليس يا شفق جنوبي مينامند.شفق ها بيش از همه در عرض هاي جغرافيايي N70 و S70 درجه ديده ميشوند.شفق ها در زمره جالب توجه ترين پديده هاي زميني اند.ان ها به پرده هاي عظيم به طول صد ها كيلومتر از نور هاي رنگين مي مانند كه بيشتر اوقات سبز اند ولي به رنگ هاي صورتي ارغواني و بنفش نيز ديده ميشوند.در موارد نادر شفقي قطبي ممكن است سراسر اسمان مرئي از افق تا سمت الراس را بپوشاند. | ||
+ | تا انجا كه ميدانيم شفق هاي قطبي معمول بر هم كنش باد خورشيدي با گاز هاي بيروني جو زمين اند.شكل شفق سخت متاثر از ميدان مغناطيسي زمين است.امتداد حركت ذرات خورشيدي را در چندين هزار كيلومتر اخر ميدان مغناطيسي زمين هدايت ميكند | ||
شفقهای قطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز بر افروخته و در صورت طلوع [[خورشید]] به صورت قرمز کمرنگ دیده میشود. شفقهای قطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل اتفاق میافتند. بعضی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح میگویند. | شفقهای قطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز بر افروخته و در صورت طلوع [[خورشید]] به صورت قرمز کمرنگ دیده میشود. شفقهای قطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل اتفاق میافتند. بعضی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح میگویند. | ||
سطر ۳۴: | سطر ۳۷: | ||
این پدیده همچنین در [[مریخ]] و [[زهره]] نیز دیده میشود زیرا زهره دارای مغناطیس درونی نیست. شفق قطبی در [[زهره]] گاهی اوقات تمام [[سیاره]] را نیز میپوشاند. این پدیده در زهره توسط [[باد خورشیدی]] تولید میشود. همچنین در ۱۴ آگوست ۲۰۰۴ در مریخ نیز این پدیده توسط SPICAM به ثبت رسیدهاست. | این پدیده همچنین در [[مریخ]] و [[زهره]] نیز دیده میشود زیرا زهره دارای مغناطیس درونی نیست. شفق قطبی در [[زهره]] گاهی اوقات تمام [[سیاره]] را نیز میپوشاند. این پدیده در زهره توسط [[باد خورشیدی]] تولید میشود. همچنین در ۱۴ آگوست ۲۰۰۴ در مریخ نیز این پدیده توسط SPICAM به ثبت رسیدهاست. | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
− | ویكی پدیافارسی[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%81%D9%82_%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C] | + | *ویكی پدیافارسی[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%81%D9%82_%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C] |
+ | *کتاب نجوم به زبان ساده/مایر دگانی/مترجم:محمدرضا خواجه پور | ||
[[رده:علوم سیارهای]] | [[رده:علوم سیارهای]] |
نسخهٔ ۲۰ اکتبر ۲۰۱۲، ساعت ۱۲:۲۹
شَفَق قُطبی یکی از پدیدههای جوی کره زمین است. ( شَفَق سرخی افق پس از غروب خورشیداست)
شفقهای قطبی نورهای زیبایی هستند که به طور طبیعی در آسمان دیده میشوند. که معمولاً در شب و در عرضهای جغرافیایی قطبی به چشم میخورند. آنها در یونوسفر تشکیل میشوند و سپیده دم قطبی قابل مشاهده هستند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آنها شفقهای شمالی نیز گفته میشود که این نام بر گرفته از نام ایزدگونه رومی سپیدهدم و نام یونانی باد شمالی است که در سال ۱۶۲۱ توسط پیر گاسندی روی این پدیده طبیعی گذاشته شد. به شفقهای قطبی، نور قطب شمال هم گفته میشود زیرا آنها غالباً در نیم کرهٔ شمالی رویت میشوند و هر چقدر به قطب شمال نزدیک میشوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری میرود که بتوانید آنها را ببینید به طور مثال در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند امکان رویت آنها بسیار زیاد است.
شفق هاي نيمكره شمالي را به لاتين ارورا بورئاليس مينامند كه ترجمه ان شفق قطبي است.براي نيم كره جنوبي ان را ارورا استراليس يا شفق جنوبي مينامند.شفق ها بيش از همه در عرض هاي جغرافيايي N70 و S70 درجه ديده ميشوند.شفق ها در زمره جالب توجه ترين پديده هاي زميني اند.ان ها به پرده هاي عظيم به طول صد ها كيلومتر از نور هاي رنگين مي مانند كه بيشتر اوقات سبز اند ولي به رنگ هاي صورتي ارغواني و بنفش نيز ديده ميشوند.در موارد نادر شفقي قطبي ممكن است سراسر اسمان مرئي از افق تا سمت الراس را بپوشاند. تا انجا كه ميدانيم شفق هاي قطبي معمول بر هم كنش باد خورشيدي با گاز هاي بيروني جو زمين اند.شكل شفق سخت متاثر از ميدان مغناطيسي زمين است.امتداد حركت ذرات خورشيدي را در چندين هزار كيلومتر اخر ميدان مغناطيسي زمين هدايت ميكند
شفقهای قطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز بر افروخته و در صورت طلوع خورشید به صورت قرمز کمرنگ دیده میشود. شفقهای قطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل اتفاق میافتند. بعضی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح میگویند.
در قطب جنوب نیز این اتفاق میافتد ولی فقط در جنوبیترین عرض جغرافیایی قابل رویت است. و گاهی اوقات در آمریکای جنوبی و استرالیا (استرالیا در زبان لاتین به معنی جنوب است).
بنجامین فرانکلین اولین کسی بود که به شفقهای قطبی توجه نشان داد. در تئوری او علت وقوع شفقهای قطبی این انتقال نور در مرکز بار الکتریکی در سرزمینهای قطبی توسط برف و رطوبت شدت میگیرد، بود.
ارتفاع شَفَق قطبی
دانشمندان به منظور اندازه گیری ارتفاع شفق قطبی از دو نقطه به فاصله چند ده کیلومتر از یکدیگر از آن عکس گرفتند. به کمک چنین عکسهایی میتوان ارتفاع شفقهای قطبی را محاسبه کرد. شفقهای قطبی در بلندای 300 تا 700 کیلومتری بالای زمین (بیشتر اوقات در بلندی ۱۰۰ کیلومتر) پدیدار میشوند. شفقهای قطبی تابانی گازهای رقیق موجود در جو زمین هستند، که تا اندازهای به تابانی در لامپهای تخلیه گاز همانند میباشند. شفقهای قطبی یکی از طبیعیترین و زیباترین پدیدههای جو زمین است. پدیده مزبور عبارت از ذرات بارداری هستند که از خورشید به سوی لایههای زیرین جو زمین سرازیر میشوند و روشنیهایی را که کلاً شفقهای قطبی نام دارند پدید میآورند. شفق قطبی یا نورهای قطبی، به بهترین صورت از حدود عرض جغرافیایی دایرهٔ اقیانوس منجمد شمالی (یا منجمد جنوبی) دیده میشود. نورهای قطبی درست همانند تابشهای رنگی در آسمان هستند. نورهای قطبی در اثر الکترونهایی که در طول خطوط نیروی میدان مغناطیسی زمین حلقه میزنند، به وجود میآیند. این حلقههای الکترونی وارد جو زمین میشوند و باعث میگردند که گازهای رقیقی که در ارتفاعات بالای جو قرار دارند، همانند نور لامپ فلورسنت بدرخشند. این الکترون ها عمدتاً از خورشید میرسند و تعداد آنها بستگی به فعالیت خود خورشید دارد. وقتی که سطح خورشید خیلی فعال باشد، ما نورهای قطبی بیشتری را مشاهده میکنیم تا زمانی که خورشید آرامتر است. نور قطبی میتواند شکلهای مختلفی داشته باشد. بعضی وقتها شبیه به پردهٔ آویزان، یا نورهای متحرک و یا پرتوهای نور است. رنگ آن نیز تغییر میکند ولی بیشتر مواقع دارای سایهٔ سبز یا صورتی است. شفقها مانند پردههایی عظیم به طول صدها کیلومتر از نورهای رنگی هستند در موارد نادر شفق قطبی ممکن است سراسر آسمان مرئی، از افق تا سمت الراس را بپوشاند
دوره تناوب ظهور شفقهای قطبی
شفقهای قطبی معمولاً باید فقط در قطبها اتفاق بیافتند. ولی به ندرت در عرضهای جغرافیایی میانی نیز دیده میشوند وقتی که طوفانهای مغناطیسی اتفاق میافتند. طوفانهای مغناطیسی در دورهٔ تناوب ۱۱ سالهٔ خورشیدی یا ۳ سال بعد از این دورهٔ تناوب اتفاق میافتند. در این دورهٔ تناوب ۱۱ ساله که همکنون نیز ما در آن هستیم میزان فعالیتهای خورشیدی بالا رفته و با رصد خورشید میتوان میزان بالای این فعالیتها را دید. انرژی حاصل نیز از طریق بادهای خورشیدی تامین میشود.
سیارات دیگر
در مشتری و زحل قطبهای مغناطیسی قوی تری وجود دارد و هر دو آنها کمربند تشعشع بزرگی دارند. و شفقهای قطبی به وضوح توسط تلسکوپ فضایی هابل در آنها دیده شده. در اورانوس و نپتون نیز شفق قطبی وجود دارد.
شفقهای قطبی در مکانی مانند زمین توسط بادهای خورشیدی ایجاد میشود ولی در مشتری اقمار آن به خصوص قمر lo علت وجود این پدیده هستند.
این پدیده همچنین در مریخ و زهره نیز دیده میشود زیرا زهره دارای مغناطیس درونی نیست. شفق قطبی در زهره گاهی اوقات تمام سیاره را نیز میپوشاند. این پدیده در زهره توسط باد خورشیدی تولید میشود. همچنین در ۱۴ آگوست ۲۰۰۴ در مریخ نیز این پدیده توسط SPICAM به ثبت رسیدهاست.
منبع
- ویكی پدیافارسی[۱]
- کتاب نجوم به زبان ساده/مایر دگانی/مترجم:محمدرضا خواجه پور