اختر فیزیک
اَختَرفیزیک یکی از شاخههای فیزیک است که به ویژگیهای فیزیکی ستارگان میپردازد. این شاخه به فیزیک ستارگان، فضای میان ستارهای، تولد و مرگ اجرام فضایی میپردازد. تنها اطلاعاتی که ما از ستارگان بدست میآوریم امواجی است که دریافت میشود. فقط نور، اختر فیزیک با کمک این اطلاعات و تطبیق قوانین فیزیکی از یک سو جهان را بهتر تبیین میکند و از یک طرف با کمک آزمایشگاهی به بزرگی عالم تئوریهای جدید را میآزماید.
برای بررسی ستارگان دراختر فیزیک باید اطلاعات دقیقی ازمحل ستارگان داشته باشیم. به همین منظور ازکره سماوی یا کره آسمان استفاده میکنیم و محل ستارگان را برروی آن مشخص میکنیم چون دراین امر از کره استفاده میکنیم وسطحی که مکان را نسبت به آن اندازه گیری میکنیم کرهاست از مختصات قطبی کروی استفاده میکنیم. برای به دست آوردن نتیجه بهتر از دستگاه مختصاتی استفاده میکنیم که نسبت به زمین ثابت باشد، چرا که ماهم به عنوان یک ناظر زمینی نسبت به زمین ثابت هستیم. دراین دستگاه استوائی کره همانند استوای زمین است. یعنی این صفحه استوائی عمود بردوران زمین است. جهت محور دوران زمین هم ثابت نیست و به علت تأثیرات گرانشی دارای حرکت تقدیمی است ومختصات ستارگان به علت تغییرات محور مختصات برحسب زمان دچار تغییر میشود.
مختصات بکاررفته عبارتاند از بُعد و میل. بعد همانند طول جغرافیائی درزمین است. برروی کره سماوی میبایست، چیزی همانند نصف النهار زمین وجودداشته باشد، که از نقطه مشخصی که بعد صفر نام دارد، عبورکند. نقطه صفر بعد را جهت خط مکان برخوردکننده صفحه استوائی زمین و صفحه مدارزمین به دور خورشید، که همان دایرة البروج است تعریف کردهاند. تغییر نقطه صفربُعد برحسب زمان صورت میگیرد، با تغییر جهت صفحه استوائی، جهت خط محل برخورد دایرة البروج و صفحه استوائی نیزبرحسب زمان تغییر میکند، این تغییر جهت گیری، به علت، حرکت تقدیمی محور زمین است. بعد را برحسب دقیقه و درجه اندازه گیری میشود. 74 ساعت معادل 360 درجهاست، بُعد زمانی را تعیین میکند که ستاره بیشترین ارتفاع دربالای افق را داشته باشد.
سیر تحولی و رشد
انقلاب بزرگی که در آغاز قرن بیستم در علوم طبیعی به وجود آمد و تهیه نظریههای فیزیک نوین مانند نظریه نسبیت و نظریه مکانیک کوانتومی در دیدگاه علمی جهان گسترش عظیمی پدید آورد، و روش تفکر علمی و راه مطالعه پدیدههای طبیعی را دستخوش تغییر نمود. کشفیات غیر مترقبه بسیاری که بویژه در فیزیک و اخترشناسی صورت گرفتهاند، بسیاری از عقاید پذیرفته شده را دگرگون نموده، از دیدگاه تازهای به معرفی پدیدهها پرداختهاند، و ادراک ما را درباره جهان و قوانین حاکم بر آن بهبود بخشیدهاند.
البته این مسئله بدان معنی نیست که علم در آینده کاملا اطلاعات فیزیکی جدید ما رد میشود. این تصور نامعقول است. علوم طبیعی از نظر اعتبارشان بزرگترین موفقیت را کسب نمودهاند. بسیاری از قوانین اساسی ایجاد شده بوسیله آنها ، دارای کاربرد وسیعی میباشد. چنین توفیقی سرمایه طلایی علوم طبیعی است که هدف و مفهوم خود را در مواجهه با هر تحول علمی حفظ میکند.
علم در حالی که هیچگاه از پیشرفت باز نمیماند، به نحو ثابتی خود را بر مجموعه دانش متکی میکند. هر چند تحولاتی که در علم پدید میآید سبب ظهور مفاهیم و عقاید جدیدی میشوند، ولی اطلاعات اساسی و بنیادی گذشته در مفاهیم جدید ادغام میشوند و مفهوم خود را در مورد پدیدهها و شرایط مشخص حفظ مینمایند.
روشهای مختلف بررسی ستارگان
- یک روش این است که به عنوان قدیمیترین دانش مشاهدهای که درباره آسمان پر ستاره بحث میکند، مورد مطالعه قرار گیرد.
- روش دیگر این است که به عنوان جوانترین علم ، هنگامی که با اختر فیزیک نظری ترکیب میشود، مورد مطالعه قرار گیرد. ستاره شناسی و اختر فیزیک پهنه کیهان ، از سیارات نزدیک تا اختروشهای دور قابل دسترس ، را تحت پوشش قرار میدهد.
منابع
- کتاب نجوم به زبان ساده
- ویکی پدیا فارسی
- دانشنامه رشد