خوشه ستاره ای
این نوشتار با رعایت حق تکثیر نیازمند افزودن تصویر است . |
خوشه های ستاره ای اجتماعی ازستاره ها هستند که نیروی گرانش آن ها را به هم پیوند داده است.دو نوع خوشه می توانیم تعریف کنیم:خوشه باز و خوشه کروی
تعداد ستاره های خوشه کروی عمدتاً بیشتر بوده و پیرتر نیز هستند.معمولاً در هاله ی کهکشان یافت می شوند.ولی بارز ترین ویژگی که این دو نوع را از هم جدا می کند فاصله ی بیشتر ستاره ها از هم در خوشه های باز است که در نهایت به علت اثرات گرانشی از هم دور می شوند. صرف نظر از نوع خوشه،تمام ستاره های عضو خوشه،سن و ترکیب تقریباً یکسانی دارند؛چون هم زمان به وجود آمده اند.البته وقتی با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی به این خوشه ها نگاه می کنیم ممکن است ستاره هایی وجود داشته باشند که متعلق به این خوشه نباشند،که این امر را می توانیم از طریق جهت و سرعت ستاره ها در یابیم(ستاره های مربوط به یک خوشه اغلب جهت و سرعت نسبتاً یکسانی دارند).نکته ی دیگر در خصوصِ خوشه ها این که به علت همبستگی ستاره ها با هم،درخشان ترین ستاره ی خوشه از نظر ظاهری،در واقعیت(از حیث ِقدر مطلق)هم درخشان ترین آن هاست.مطالعه ی خوشه های ستاره ای در کشیدن نمودار h-r برای این خوشه ها مفید است که می توان فاصله ی آن ها را با مقایسه تخمین زد(چون تعداد کمی از خوشه های ستاره ای آن قدر به ما نزدیک هستند که بتوانیم فاصله ی آن هار ا از روش اختلاف منظر به دست آوریم)
خوشهٔ ستارهای مجموعهای از ستارگان است که با نیروی گرانشی دوجانبه به یکدیگر پیوستهاند.
ستارگان هر خوشه، همزمان و از یک ابر غبار و گاز زاده شدهاند و بنابر این سن و ترکیبشان مشابهاست، ولی نوع این ستارگان متفاوت است چون جرمهای متفاوتی دارند. چرخه حیاتی ستاره را جرم آن تعیین میکند. دو نوع خوشه وجود دارند: خوشه کروی و خوشه باز. خوشههای کروی پیرترند و در هالهای کروی پیرامون هسته کهکشان راه شیری قرار دارند ولی خوشههای جوانتر باز، در قرص کهکشان قرار گرفتهاند.
خوشههای باز
خوشه باز مجموعهای از ستارگان سستپیوند است که تعدادشان از کمتر از صد ستاره تا بیش از چند هزار متغیر است. تقریباً ۱۲۰۰ خوشه باز شناخته شده در کهکشانمان وجود دارند که همگی در قرص کهکشان واقعند. معمولاً آنها چند سال نوری پهنا دارند و شامل ستارگان گروه اول اند که جوان و فوق العاده درخشان هستند. سرانجام ستارگان خوشههای باز بخاطر اختلالات گرانشی ناشی از سایر اجرام موجود در کهکشان از یکدیگر دور میشوند.
خوشههای کروی
خوشهٔ کروی مجموعهای از ستارگان فشرده به یکدیگر است که تعدادشان از دهها هزار تا صدها هزار ستاره متغیر است. خوشههای کروی معمولاً دایرهای شکل بوده و تقریباً ۱۰۰ سال نوری پهنا دارد. ستارگانشان در مرکز خوشه متمرکز شدهاند. تقریباً ۱۵۰ خوشه کروی شناخته شده در کهکشان ما وجود دارد، که اکثرشان در هاله پیرامون هسته کهکشان قرار دارند. ستارگان خوشههای کروی، پیر و از ستارگان گروه دوم هستند.
خوشههای کروی زمانی تشکیل شدند که کهکشان ابری کروی بود. هنگامی که کهکشان ما به شکل قرص درآمد، خوشههای کروی درونهالهای، پیرامون هسته باقی ماندند سپس خوشههای باز در داخل قرص تشکیل شدند. این خوشهها سوژههای مناسبی برای عکاسی نجومی میباشد.
نمونههایی از خوشهها
خوشه ستارهای پروین (هفت خواهران): قدمت این خوشه باز ۵۰ میلیون سال است. با چشم غیر مسلح، بصورت مجموعهای از ۶ یا۷ ستاره به نظر میآید. تلسکوپ آشکار میکند که آن شامل صدها ستارهاست.
مسیه ۱۳ در صورت فلکی هرکول: عرض این خوشه ۱۶۰ سال نوری است، شامل صدها هزار ستارهاست که با جاذبه در کنار همدیگر نگه داشته شدهاند. دیرینگی بسیاری از ستارگانش به ۱۰ م. میرسد.
منبع
ویکی پدیا