جذر و مد
دو جسم در فضا به هم نیروی گرانشی وارد می کنند که تاثیرات آن را جذر ومد می گویند.جذر به معنی پایین آمدن و فرو کش کردن ومد به معنی بالا آمدن است.
در مورد زمین، ماه و خورشیدعامل ایجاد جذر ومد هستند.(ماه عامل موثر تری است :به خاطر فاصله ی بیشتر تاثیر خورشید تنها 7 در صد است)همزمان با پدید آمدن مد در یک طرف زمین مد دیگری در نقطه ی مقابل رخ می دهد.در بیشتر نواحی اقیانوس دو جذر و دو مد در هر روز دیده می شود.ولی مناطقی هم هستند که یک جذر و یک مد را در هر روز تجربه می کنند که بستگی به موقعیت ماه و خورشید در آن زمان و مورفولوزی و شکل سواحل دارد.
باید توجه کرد که جذر و مد تنها مخصوص دریاها نیست.دریاها فقط چون مایع هستند راحت تر دچار جا به جایی می شوند.بلکه خشکی های زمین نیز تحت تاثیر جاذبه ی ماه جابه جا می شوند با اینکه اصلا به آسانی حرکت آب ها دیده نمی شوند.اتمسفر زمین می تواند در نتیجه ی این جاذبه کیلومترها تغییر کند. بهطور میانگین بازه زمانی میان دو جذر و مد پیاپی ۱۲ ساعت و ۵/۲۵ دقیقه است، درست نیمه زمانی که طول میکشد، تا ماه ظاهرا یک دور کامل گرد زمین را بپیماید یعنی ۲۴ ساعت و ۵۱ دقیقه.(به خاطر حرکت زمین در یک روز بیشتر از 24 ساعت)
جذر و مدها می توانند بیشینه یا کمینه باشند که بستگی به موقعیت ماه وزمین(به این ترتیب که اگر هر دو در یک طرف(ماه نو)باشند جذر ومد بیشینه(مهکشند) و اگر در دو طرف خلاف هم باشند کمینه(کهکشند) است.)و نیز بستگی به موقعیت ماه از نظر نزدیکی با زمین دارد(مثلا در مورد ماه درحضیض نیروی جذر ومد می تواند 20%افزایش پیدا کند) هم چنین نیروی گرانش ماه و جذر و مد ترمزی برای چرخش زمین محسوب شده و بر طول شبانه روز(البته در دراز مدت)می افزاید.
بررسی خطوط رشد سنگواره های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانهروز حدود سه ساعت کوتاه تر از شبانهروز کنونی بوده و طول سال خورشیدی حدود 400 روز بوده است.بررسیهایی که از روی پیشینههای بجا مانده ازخورشید گرفتگی و ماه گرفتگیهای گذشته انجام شده، نشان میدهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰/۱۶% ثانیه در هر قرن است.