در حال ویرایش اریس
هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | + | <p><img src="/images/thumb/c/c4/Animation_showing_movement_of_2003_UB313-2-.gif/300px-Animation_showing_movement_of_2003_UB313-2-.gif" _fck_mw_filename="Animation showing movement of 2003 UB313-2-.gif" _fck_mw_location="left" _fck_mw_width="300" _fck_mw_type="thumb" alt="" class="fck_mw_frame fck_mw_left" /> | |
− | + | <b>اریس</b> (الهه جنگ در یونان و معادل ایرانی آن <b>ایندره</b>) یا «اریس ۱۳۶۱۹۹» که پیشتر با نام «۲۰۰۳ یو بی ۳۱۳» خوانده میشد، یک <a _fcknotitle="true" href="سیاره کوتوله">سیاره کوتوله</a> است که در ۵ ژانویه ۲۰۰۵ توسط ستارهشناسان مشاهد شد و در ۲۹ ژوئیه همان سال خبر کشف آن انتشار یافت. | |
− | + | </p><p>این کشف سر و صدای زیادی در مجامع علمی برپا کرد. اریس (۲۰۰۳یو بی۳۱۳) از <a _fcknotitle="true" href="پلوتون">پلوتون</a> بزرگتر بود و به همین دلیل، یابندگان بر <a _fcknotitle="true" href="سیاره">سیاره</a>بودن این سیارک پافشاری میکردند. جرم سیاره هم ۲۷٪ بیشتر از <a _fcknotitle="true" href="پلوتون">پلوتون</a> ارزیابی شد. سرانجام رایگیری در مورد سیارهبودن خود پلوتون انجام شد؛ پلوتون را از فهرست سیارهها کنار گذاشتند و ردهٔ تازهای به نام <a _fcknotitle="true" href="سیاره کوتوله">سیاره کوتوله</a> پدید آمد. | |
− | این کشف سر و صدای زیادی در مجامع علمی برپا کرد. اریس (۲۰۰۳یو بی۳۱۳) از | + | </p> |
− | + | <h2> کشف </h2> | |
− | + | <p>اریس در ۵ ژانویه سال ۲۰۰۵ به دست یک گروه از اخترشناسان با نامهای <a _fcknotitle="true" href="مایک براون">مایک براون</a>، <a _fcknotitle="true" href="چاد توریجیلو">چاد توریجیلو</a> و <a _fcknotitle="true" href="دیوید رابینو ویتز">دیوید رابینو ویتز</a> با استفاده از عکسهایی که در <a _fcknotitle="true" href="۲۱ اکتبر">۲۱ اکتبر</a> ۲۰۰۳ گرفته شده بود پیدا شد. این گروه سالها به شیوهٔ برنامهریزی شده برای یافتن چیزهای نو در <a _fcknotitle="true" href="سامانه خورشیدی">سامانه خورشیدی</a> کار کرده بود و پیش از آن، چند جسم دیگر مانند <a _fcknotitle="true" href="سدنا">سدنا</a> را هم یافتهبود. | |
− | اریس در ۵ ژانویه سال ۲۰۰۵ به دست یک گروه از اخترشناسان با نامهای | + | </p> |
− | + | <h2> طبقهبندی </h2> | |
− | + | <p>اریس در ردهٔ <a href="سیاره کوتوله">سیارههای کوتوله</a> قرار گرفته و همچنین یک <a _fcknotitle="true" href="جسم فرانپتونی">جسم فرانپتونی</a> (TNO) است که به مدارهای دورتر از فاصلهٔ میانگین <a _fcknotitle="true" href="نپتون">نپتون</a> تا خورشید گفته میشود. | |
− | اریس در ردهٔ | + | </p><p>اریس در آغاز به عنوان سیارهٔ دهم شناسانده شد. اما پس از آن، با کشف اجرام دیگری با اندازههای مشابه، <a href="اتحادیه بینالمللی اخترشناسی">انجمن جهانی اخترشناسی</a> (IAU) این نام را برداشت و هماکنون، اریس همانند <a _fcknotitle="true" href="پلوتون">پلوتون</a> یک <a _fcknotitle="true" href="سیاره کوتوله">سیاره کوتوله</a> شمرده میشود. |
− | + | </p> | |
− | اریس در آغاز به عنوان سیارهٔ دهم شناسانده شد. اما پس از آن، با کشف اجرام دیگری با اندازههای مشابه، | + | <h2> نامها </h2> |
− | + | <h3> اریس </h3> | |
− | + | <p>اریس از نام یک الههٔ یونانی گرفته شده که به معنای جنگ و ناسازگاری است. پیش از آن، اریس توسط رسانهها با نامهای گوناگونی چون زینا یا لیلا هم خوانده شدهبود. | |
− | + | </p> | |
− | اریس از نام یک الههٔ یونانی گرفته شده که به معنای جنگ و ناسازگاری است. پیش از آن، اریس توسط رسانهها با نامهای گوناگونی چون زینا یا لیلا هم خوانده شدهبود. | + | <h3> ایندره </h3> |
− | + | <p>ایندره، ایزدِ تندر هندوان و ایرانیان کهن بود که خدای جنگ نیز شمرده میشد و شکستناپذیر بود. جنگ او با ورتره، دیو خشکی و خشکسالی، که آبها را در آسمان نگهداشته بود، در وداها و ادبیات ودایی معروف است. ایندره در این جنگ ورتره را شکست میدهد و آبها را آزاد میکند و باران از آسمان فرو میریزد. | |
− | + | [<a href="http://cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=178">دائره المعارف بزرگ اسلامی</a>] | |
− | ایندره، ایزدِ تندر هندوان و ایرانیان کهن بود که خدای جنگ نیز شمرده میشد و شکستناپذیر بود. جنگ او با ورتره، دیو خشکی و خشکسالی، که آبها را در آسمان نگهداشته بود، در وداها و ادبیات ودایی معروف است. ایندره در این جنگ ورتره را شکست میدهد و آبها را آزاد میکند و باران از آسمان فرو میریزد. | + | </p><p><br /> |
− | [ | + | </p> |
− | + | <h2> مدار </h2> | |
− | + | <p>دورهٔ گردش اریس به دور خورشید ۵۵۶٫۷ سال است و هماکنون در دورترین نقطه ممکن از خورشید جای گرفتهاست. به جز دنبالهدارهای بسیار دور، اریس و ماهش دورترین پیکرههای آسمانی هستند که در سامانه خورشیدی یافت شدهاند. | |
− | + | بیشینه فاصلهٔ آن از خورشید تقریباً ۹۷ <a _fcknotitle="true" href="واحد نجومی">واحد نجومی</a> و کمینهٔ فاصلهاش، ۳۸ واحد نجومی است. این نشان میدهد که اریس گاهی نزدیکتر از پلوتون و گاهی دورتر از آن نسبت به زمین است. | |
− | دورهٔ گردش اریس به دور | + | </p><p><img src="/images/thumb/3/33/2006-16-a-full-1-.jpg/300px-2006-16-a-full-1-.jpg" _fck_mw_filename="2006-16-a-full-1-.jpg" _fck_mw_location="left" _fck_mw_width="300" _fck_mw_type="thumb" alt="" class="fck_mw_frame fck_mw_left" /> |
− | بیشینه فاصلهٔ آن از خورشید تقریباً ۹۷ | + | </p> |
− | + | <h2> اندازه، جرم و چگالی </h2> | |
− | + | <p>قطر اریس ۲۴۰۰ کیلومتر است که از <a _fcknotitle="true" href="پلوتون">پلوتون</a> بزرگتر است و جرم آن نیز ۲۷ درصد بیشتر از پلوتون میباشد. | |
− | + | </p> | |
− | + | <h2> جو و پوسته </h2> | |
− | قطر اریس ۲۴۰۰ کیلومتر است که از | + | <p>گروه یابنده سیاره کوتوله پس از یافت اریس کار را با <a _fcknotitle="true" href="بینابنمایی">بینابنمایی</a> ادامه دادند و با آشکارسازی نور <a _fcknotitle="true" href="فروسرخ">فروسرخ</a> در ۲۵ ژانویه ۲۰۰۵، <a _fcknotitle="true" href="یخ">یخ</a> و <a _fcknotitle="true" href="متان">متان</a> را در آن شناسایی کردند که نشاندهندهٔ همانندی آن با <a _fcknotitle="true" href="پلوتون">پلوتون</a> بود. |
− | + | </p><p>به خاطر مدار اریس دمای آن میان (۲۴۳- تا ۲۱۷-) درجهٔ سلسیوس است. سطح اریس از پوستهٔ بسیار نازکی از <a _fcknotitle="true" href="متان">متان</a> که منشا آن احتمالاً از درونش است احاطه گردیده. ولی در مورد پلوتون احتمالاً تحت دگرگونیهای شیمیایی و پرتوهای خورشیدی، متان سطح کمی به رنگ قرمز گرویده و نمایی اخرایی رنگ به وجود آوردهاست. اما متان سطح اریس بشتر به زرد تمایل دارد و علت این موضوع فاصلهٔ بیشترش از خورشید است . | |
− | + | </p> | |
− | گروه یابنده سیاره کوتوله پس از یافت اریس کار را با | + | <h2> ماه اریس </h2> |
− | + | <p>دانشمندان در سال ۲۰۰۵ از شیوهٔ تازهای به نام <a _fcknotitle="true" href="نورشناسی سازگار">نورشناسی سازگار</a> برای <a _fcknotitle="true" href="رصد">رصد</a> بهره گرفتند و گروه <a _fcknotitle="true" href="تلسکوپ کک">تلسکوپ کک</a> در <a _fcknotitle="true" href="هاوایی">هاوایی</a> توانست ماه این کوتوله سیاره را بیابد. آنها نام <a _fcknotitle="true" href="دیسنومیا">دیسنومیا</a> را برای آن برگزیدند؛ ولی پیش از آن، یابندهٔ ماه، نام خودمانی <a _fcknotitle="true" href="گابریل">گابریل</a> را روی آن گذاشته بود. | |
− | به خاطر مدار اریس دمای آن میان (۲۴۳- تا ۲۱۷-) درجهٔ سلسیوس است. سطح اریس از پوستهٔ بسیار نازکی از | + | </p> |
− | + | <h2> منابع </h2> | |
− | + | <p>ویکی پدیای فارسی [<a href="http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3">1</a>] | |
− | دانشمندان در سال ۲۰۰۵ از شیوهٔ تازهای به نام | + | </p> |
− | |||
− | |||
− | ویکی پدیای فارسی [ | ||
− |