تلسکوپ رادیویی: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۴ اوت ۲۰۱۲، ساعت ۲۰:۰۲

تلسکوپ رادیویی

به تلسکوپی که امواج رادیویی را دریافت می کند ،تلسکوپ رادیویی گویند .تلسکوپ رادیویی باید مجهز به ابزاری الکترونیکی باشد تا بتواند کار سلول های حساس چشم ما را انجام دهد .به این چشم مصنوعی گیرنده رادیویی می گویند.امروزه اختر شناسان از انواع مختلفی از آنتنهای رادیویی استفاده می کنند ساده ترین آنها آنتن نیم موج دوقطبی است که آنتن تلویزیون نمونه ساده ای از این نوع آنتن هاست ..چون ماهیت امواج نوری و رادیویی یکسان است ،تلسکوپ های رادیویی از جهاتی شبیه به تلسکوپ های نوری بازتابی هستند .در تلسکوپ های رادیویی هم مهم ترین بخش آینه ی اصلی آن است که به آن بشقاب می گویند.بشقاب مانند آینه در تلسکوپ نوری است با این تفاوت که امواج رادیویی را در نقطه ای به نام کانون متمرکز می کند .در کانون تلسکوپ رادیویی به جای عدسی چشمی ،یک چشم الکترونیکی وجود دارد . بزرگ بودن بشقاب آنتن رادیویی دو خاصیت مهم دارد : اول اینکه توان جمع آوری امواج و آشکار سازی منابع کم نور رادیویی را افزایش می دهد . دوم توان تفکیک را افزایش می دهد. تلسکوپ های رادیویی ،با امواج نوری با طول موج بلند سر و کار دارند .به همین دلیل نیاز نیست که سطح بشقاب مقعر آنها در حد آینه ی تلسکوپ های بازتابی صیقلی باشد به همین دلیل ساخت تلسکوپ های رادیویی کم هزینه تر است و ساخت بشقاب های بسیار بزرگ نیز ممکن است.به عنوان مقایسه آینه بزرگترین تلسکوپ نوری دنیا 10 متر قطر دارد ولی قطر بشقاب تلسکوپ های رادیویی به 305 متر هم می رسد !

استفاده از روش تداخل سنجی در تلسکوپ های رادیویی

در مقابل این ویژگی مهم امواج رادیویی ،تلسکوپ های رادیویی یک عیب بزرگ دارند و آن کم بودن توان توان تفکیک آن هاست .توان تفکیک تلسکوپ های رادیویی تک بشقابی بسیار کم است برای مثال با بزرگترین آنتن تک بشقابی جهان حتی دریا های ماه را هم نمی توان به خوبی تشخیص داد به همین دلیل اختر شناسان برای به دست آوردن توان تفکیک بیشتر از روش تداخل سنجي استفاده می کنند.در این روش به جای استفاده از یک آنتن از مجموعه ای از تلسکوپ های رادیویی استفاده میشود.ممکن است طول وسایل به کار رفته در این مجموعه به چند هزار کیلومتر یا حتی قطر زمین برسد ! اختر شناسان رادیویی با روش تداخل سنجی به توان تفکیکی بیشتری نسبت به تلسکوپ های نوری دست میابند. امروزه بررسی اجرام آسمان با استفاده از تلسکوپ های رادیویی بسیار اهمیت دارد .برای مثال غبار میان ستاره ای ،نور مرئی ستاره ها و اجرام دیگر را جذب می کند ولی امواج رادیویی تابیده شده از آنها جذب نمی شود به همین دلیل با بررسی اجرام در طول موج رادیویی ،اطلاعات ارزشمند و جالب توجهی درباره آناه به دست می آید .

منبع

مجموعه کتابهای دانش پایه شناخت مبانی نجوم 2،حمیدرضا گیاهی یزدی