در حال ویرایش سرس
هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| سطر ۲۱۰: | سطر ۲۱۰: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| − | <p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">'''سرس'''، بطور رسمی '''1 سرس'''، تنها [[سیاره کوتوله]] داخلی [[منظومه شمسی]] و بزرگترین [[سیارک]] است. سرس جرمی است از سنگ و یخ با قطری معادل 950 کیلومتر و در نتیجه کوچکترین سیاره کوتوله شناخته شده است و از لحاظ جرمی بتنهایی یک سوم از کل مجموعه سیارک ها را شامل می‌شود. بتاریخ 1 ژانویه 1801 توسط [[جوزپه پیتازی|جوزپه پیاتزی]] کشف گردید و از آنجایی که اولین سیارک کشف شده بود بعنوان یک [[سیاره]] طبقه بندی شد. نام آن از شخصیت اسطوره ای رومی سرس، رب النوع رویش گیاهان، حاصلخیزی و عشق مادرانه گرفته شده است.</span></p><p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">سطح سرس احتمالاً مخلوطی از یخ آب و انواع گوناگونی از مواد معدنی آبدار از جمله کربنات ها و رُس است. بنظر | + | <p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">'''سرس'''، بطور رسمی '''1 سرس'''، تنها [[سیاره کوتوله]] داخلی [[منظومه شمسی]] و بزرگترین [[سیارک]] است. سرس جرمی است از سنگ و یخ با قطری معادل 950 کیلومتر و در نتیجه کوچکترین سیاره کوتوله شناخته شده است و از لحاظ جرمی بتنهایی یک سوم از کل مجموعه سیارک ها را شامل می‌شود. بتاریخ 1 ژانویه 1801 توسط [[جوزپه پیتازی|جوزپه پیاتزی]] کشف گردید و از آنجایی که اولین سیارک کشف شده بود بعنوان یک [[سیاره]] طبقه بندی شد. نام آن از شخصیت اسطوره ای رومی سرس، رب النوع رویش گیاهان، حاصلخیزی و عشق مادرانه گرفته شده است.</span></p><p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">سطح سرس احتمالاً مخلوطی از یخ آب و انواع گوناگونی از مواد معدنی آبدار از جمله کربنات ها و رُس است. بنظر میرسد که ساختار داخلی آن به دو قسمت هسته سنگی و جبه یخی تفکیک شده است و شاید اقیانوسی از آب مایع را در زیر سطح خود پنهان کرده باشد. از روی زمین [[قدر ظاهری]] سرس از 6.7 تا 9.3 متغییر از و بنابراین حتی در درخشان ترین حالت خود هنوز کم نور تر از آن است که با چشم غیر مسلح دیده شود مگر در آسمانی بسیار تاریک. انتظار میرود فضاپیمای بدون سرنشین [[داون]] پرتاب شده بتاریخ 27 سپتامبر 2007 توسط [[ناسا]]، اولین فضاپیمایی باشد که طبق برنامه در سال 2015 آن را ملاقات می‌کند. داون بتاریخ 5 سپتامبر 2012 سیارک [[وستا|4 وستا]] را که از جولای 2011 در مدار آن قرار گرفته بود، بمقصد سیاره کوتوله سرس ترک گفت.</span></p> |
== <span style="font-size: large">تاریخچه</span> == | == <span style="font-size: large">تاریخچه</span> == | ||
<p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">ایده وجود سیاره ای بین [[مریخ]] و [[مشتری]] بسال 1772 توسط [[یوهان اِلبرت بُد]] پایه ریزی شد. البته پیشتر بسال 1596 [[یوهانس کپلر]] نیز به این شکاف بین مریخ و مشتری اشاره کرده بود. بُد ایده خود را بر پایه [[قانون تیتوس-بده |قانون تیتیوس-بُد]] عنوان کرده بود، فرضیه ای که اولین بار بسال 1766 توسط [[یوهان دانیل تیتیوس]] بیان شده بود ولی امروزه از درجه اعتبار ساقط شده است، بر این اساس که وی مشاهده کرده بود که بین [[نیم قطر بزرگ]] بیضی مدار تمام سیارات به استثنای شکاف بین مریخ و مشتری، رابطه ی معنا داری وجود دارد. طبق این الگو پیش بینی شد که سیاره جدید میبایستی نیم قطر بزرگ مداری برابر با 2.8 واحد نجومی داشته باشد. کشف [[اورانوس]] توسط [[ویلیام هرشل]] بسال 1781 در نزدیکی فاصله پیش بینی شده برای جرم بعدی در ورای [[زحل]]، قانون تیتیوس و بُد را تقویت کرد تا جاییکه بسال 1800 میلادی آنها درخواستی برای بیست و چهار منجم باتجربه فرستادند و از آنها خواستند تا با روی هم قرار دادن تلاش هایشان جستجویی هدفمند را برای یافتن سیاره گمشده شروع کنند. [[فرانس زاور ون زاخ]] سرپرستی گروه را بر عهده گرفت. در حالی که سرس همچنان سیاره ای گمشده بود چندین سیارک کشف کردند. یکی از اعضای گروه که برای جستجو انتخاب شده بود جوزپه پیاتزی نام داشت. پیاتزی سرس را قبل از رسیدن دعوت نامه بدستش بتاریخ 1 ژانویه 1801 کشف کرده بود. او در حال پیدا کردن هشتاد و هفتمین ستاره از کاتالوگ ستارگان منطقه دایرة البروج [[نیکولاس لویس دی لاکایل|لا کایل]] بود که متوجه وجود ستاره دیگری شد. در عوض یک ستاره، پیاتزی یک جرم شبیه به ستاره ای متحرک را پیدا کرده بود که در ابتدا تصور کرد که یک [[دنباله دار]] است. پیاتزی جرم مجهول را 24 بار رصد کرد که آخرین آنها در 11 فوریه 1801 انجام شد و این زمانی بود که بیماری مانع از ادامه رصدهایش شد. او کشفش را در 24 ژانویه 1801 طی نامه ای برای دو منجم ساده فرستاد، هموطنش [[بارنابا اوریانی]] در میلان و بُد در برلین. وی در گزارشش از جرم مجهول بعنوان دنباله دار یاد کرد اما اضافه کرد:</span></p><blockquote>''<span style="font-size: small"></span><span style="font-size: small"></span>'' | <p style="text-align: justify"><span style="font-size: small">ایده وجود سیاره ای بین [[مریخ]] و [[مشتری]] بسال 1772 توسط [[یوهان اِلبرت بُد]] پایه ریزی شد. البته پیشتر بسال 1596 [[یوهانس کپلر]] نیز به این شکاف بین مریخ و مشتری اشاره کرده بود. بُد ایده خود را بر پایه [[قانون تیتوس-بده |قانون تیتیوس-بُد]] عنوان کرده بود، فرضیه ای که اولین بار بسال 1766 توسط [[یوهان دانیل تیتیوس]] بیان شده بود ولی امروزه از درجه اعتبار ساقط شده است، بر این اساس که وی مشاهده کرده بود که بین [[نیم قطر بزرگ]] بیضی مدار تمام سیارات به استثنای شکاف بین مریخ و مشتری، رابطه ی معنا داری وجود دارد. طبق این الگو پیش بینی شد که سیاره جدید میبایستی نیم قطر بزرگ مداری برابر با 2.8 واحد نجومی داشته باشد. کشف [[اورانوس]] توسط [[ویلیام هرشل]] بسال 1781 در نزدیکی فاصله پیش بینی شده برای جرم بعدی در ورای [[زحل]]، قانون تیتیوس و بُد را تقویت کرد تا جاییکه بسال 1800 میلادی آنها درخواستی برای بیست و چهار منجم باتجربه فرستادند و از آنها خواستند تا با روی هم قرار دادن تلاش هایشان جستجویی هدفمند را برای یافتن سیاره گمشده شروع کنند. [[فرانس زاور ون زاخ]] سرپرستی گروه را بر عهده گرفت. در حالی که سرس همچنان سیاره ای گمشده بود چندین سیارک کشف کردند. یکی از اعضای گروه که برای جستجو انتخاب شده بود جوزپه پیاتزی نام داشت. پیاتزی سرس را قبل از رسیدن دعوت نامه بدستش بتاریخ 1 ژانویه 1801 کشف کرده بود. او در حال پیدا کردن هشتاد و هفتمین ستاره از کاتالوگ ستارگان منطقه دایرة البروج [[نیکولاس لویس دی لاکایل|لا کایل]] بود که متوجه وجود ستاره دیگری شد. در عوض یک ستاره، پیاتزی یک جرم شبیه به ستاره ای متحرک را پیدا کرده بود که در ابتدا تصور کرد که یک [[دنباله دار]] است. پیاتزی جرم مجهول را 24 بار رصد کرد که آخرین آنها در 11 فوریه 1801 انجام شد و این زمانی بود که بیماری مانع از ادامه رصدهایش شد. او کشفش را در 24 ژانویه 1801 طی نامه ای برای دو منجم ساده فرستاد، هموطنش [[بارنابا اوریانی]] در میلان و بُد در برلین. وی در گزارشش از جرم مجهول بعنوان دنباله دار یاد کرد اما اضافه کرد:</span></p><blockquote>''<span style="font-size: small"></span><span style="font-size: small"></span>'' | ||
| سطر ۲۵۶: | سطر ۲۵۶: | ||
<p style="text-align: justify">عطارد، زهره، زمین و مریخ همگی می‌توانند از سرس در حال گذر از روی قرص خورشید دیده شوند. معمولترین آنها گذر عطارد است که در دوره های سالانه کوتاه مدت اتفاق میافتد، از جمله موارد اخیر آن در 2006 و 2010. تاریخ های متناظر برای زهره به سال های 1953 و 2051 برمی‌گردد، برای زمین 1814 و 2081 و برای مریخ 767 و 2684 میلادی است.</p> | <p style="text-align: justify">عطارد، زهره، زمین و مریخ همگی می‌توانند از سرس در حال گذر از روی قرص خورشید دیده شوند. معمولترین آنها گذر عطارد است که در دوره های سالانه کوتاه مدت اتفاق میافتد، از جمله موارد اخیر آن در 2006 و 2010. تاریخ های متناظر برای زهره به سال های 1953 و 2051 برمی‌گردد، برای زمین 1814 و 2081 و برای مریخ 767 و 2684 میلادی است.</p> | ||
== منشاء و تکامل == | == منشاء و تکامل == | ||
| − | <p style="text-align: justify">سرس به احتمال زیاد یک [[پیش سیاره]] است که در 4.57 میلیارد سال قبل در کمربند سیارکی شکل گرفته است. در حالیکه اکثر پیش سیاره های داخلی منظومه شمسی (شامل تمام اجرام هم اندازه ماه تا مریخ) با دیگر پیش سیاره ها ادغام شدند و سیارات سنگی را بوجود آوردند و یا توسط مشتری به بیرون از منظومه شمسی پرتاب شدند، بنظر | + | <p style="text-align: justify">سرس به احتمال زیاد یک [[پیش سیاره]] است که در 4.57 میلیارد سال قبل در کمربند سیارکی شکل گرفته است. در حالیکه اکثر پیش سیاره های داخلی منظومه شمسی (شامل تمام اجرام هم اندازه ماه تا مریخ) با دیگر پیش سیاره ها ادغام شدند و سیارات سنگی را بوجود آوردند و یا توسط مشتری به بیرون از منظومه شمسی پرتاب شدند، بنظر میرسد که سرس در این میان دست نخورده باقی ماند. نظریه دیگری بیان می‌کند که سرس در [[کمربند کویپر]] تشکیل شد و سپس به کمربند سیارکها مهاجرت کرد. پیش سیاره احتمالی دیگری بنام وستا با اندازه ای کمتر از نصف سرس، برخورد عظیمی را پس از سرد شدن تجربه کرده است و تقریباً 1 درصد از جرم خود را از دست داد. تکامل زمین شناسی سرس مربوط به منبع گرمای زمان تشکیل سرس و پس از آن است: اصطکاک ناشی از بهم پیوستن [[پیش-سازهای سیاره ای]] و تجزیه هسته های رادیواکتیو مختلف (احتمالاً ایزوتوپ های با عمر کوتاه نظیر آلومینیوم-26). تصور می‌شود که اینها برای لایه بندی شدن به هسته سنگی و جبه یخی در مدت کمی پس از تشکیل کافی باشند. این فرآیند ممکن است باعث ایجاد سطح بندی مجدد توسط [[آب-فشان ها]] و [[فرآیندهای زمین-ساختی]] (تکتونیک) شده باشد و بدین ترتیب عوارض سطحی قدیمی محو شده باشند. سرس بدلیل اندازه کوچکش، میبایستی در همان اوایل تشکیلش سرد شده باشد و بدین شکل تمام فرآیندهای سطح بندی مجدد آن متوقف شده باشد. تمام قسمت های یخی بر روی سطح بتدریج تصعید شده و در عوض کانی های آبداری همچون رُس و کربنات ها را باقی گذاشت. |
<br><br> | <br><br> | ||
امروزه سرس از نظر زمین شناسی بنظر جرم فضایی غیرفعالی محسوب می‌گردد و سطح آن توسط عوارض برخوردی منقوش شده است. حضور مقدار قابل توجهی از آب منجمد در داخل ترکیبات آن این امکان را مطرح کرده است که سرس در گذشته لایه ای از آب مایع را در درون خود داشته و یا دارد. این لایه فرضی اغلب اقیانوس نامیده می‌شود. اگر چنین لایه ای از آب مایع وجود داشته باشد تصور می‌شود که بین هسته سنگی و جبه یخی آن باشد، همانطوری که برای اقیانوس های اروپا استدلال شده است. احتمال وجود چنین اقیانوسی زمانی بیشتر می‌شود که موادی همچون نمک ها، آمونیاک، اسید سولفوریک و سایر ترکیبات ضد یخ در این آب حل شده باشند.</p> | امروزه سرس از نظر زمین شناسی بنظر جرم فضایی غیرفعالی محسوب می‌گردد و سطح آن توسط عوارض برخوردی منقوش شده است. حضور مقدار قابل توجهی از آب منجمد در داخل ترکیبات آن این امکان را مطرح کرده است که سرس در گذشته لایه ای از آب مایع را در درون خود داشته و یا دارد. این لایه فرضی اغلب اقیانوس نامیده می‌شود. اگر چنین لایه ای از آب مایع وجود داشته باشد تصور می‌شود که بین هسته سنگی و جبه یخی آن باشد، همانطوری که برای اقیانوس های اروپا استدلال شده است. احتمال وجود چنین اقیانوسی زمانی بیشتر می‌شود که موادی همچون نمک ها، آمونیاک، اسید سولفوریک و سایر ترکیبات ضد یخ در این آب حل شده باشند.</p> | ||
