سیارک
توضیحات کلی
سیارک‌ها (Asteroids ، minor planets) سیارات بسیار کوچکی هستند که از صخره و فلز ساخته شده‌اند. سیارک‌ها معمولاً اجسام نامنتظمی هستند و بر گرد خورشید حرکت می‌کنند. هزاران سیارک در منظومه شمسی ما وجود دارند. بسیاری از آنها میان مدار مریخ و مدار مشتری قرار گرفته‌اند و گرد خورشید می‌گردند. دسته‌ای دیگر از آنها در مکان‌های دیگر منظومه خورشیدی یافت می‌شوند.به نظر می رسد علت اینکه اغلب آنها در فاصلهٔ مریخ و مشتری دیده می شوند این است که احتمالاً در مدار بین این دو سیاره، سیارهٔ دیگری نیز وجود داشته است که به علت جاذبهٔ شدید مشتری متلاشی شده است و سیارک‌ها پدید آمده باشند.[۱]
تاريخچه
در سال 1772 كه رابطه بوده-تيتوس براي اولين بار منتشر شد، ظاهرا وجود يك جرم ناشناخته كه بايد در مداري به شعاع 2/8 واحد نجومیخورشید را دور بزند پيشگويي شد.از اينكه ساير ارقام مندرج در رابطه بوده-تيتوس با فواصل واقعي سيارات شناخته شده توافق بسيار نزديكي داشت، ظن قوي اين بود كه فاصله اين جرم نيز 2/8 واحد نجومی است. تحقيقات در اين زمينه آغاز شد. اما تا سال 1801 بي ثمر باقي ماند. در اين سال كاملا به طور تصادفي جوزپه پياتسي مدير رصدخانه پالرمو جرم ستاره مانند كوچكي را مشاهده كرد كه در نقشه ستارگان وي ثبت نشده بود. پياتسي طي چند شب رصد متوالي متوجه شد كه موضع اين جسم در ميان ستارگان اندكي جابه جا مي شود.وي نخست تصور كرد كه اين جسم، دنباله‌دار است اما با ادامه رصد و محاسبه مشخص شد كه اين جسم كوچك در مداري به شعاع متوسط 2/76 واحدنجومي خورشيد را دور مي زند. او پنداشت كه سياره گمشده را يافته است و آن را،الهه كشت و كار(سرس)ناميد. يك سال بعد، هاينريش آلبر اخترشناس آلماني، جسم ديگري در مدار شبيه به سرس يافت و آن را پالاس ناميد. كشف دومين جرم آسماني، اين تصور را كه سرس سياره گمشده است، زائل كرد، اما سررشته اي به دست داد مبني بر اينكه شايد اجرام ديگري از همين گونه وجود داشته باشد. كشف سرس و پالاس آغاز يك رشته اكتشافات سيارك ها بود.[2]
نامگذاري سيارك ها
همینکه مدار سیارکی مشخص می‌گردد، عددی به ترتیب زمان کشف بدان نسبت داده می‌شود و به دنبال آن نامی می‌آورند که نام را معمولاً کاشف بر می‌گزیند مثلاً ۱ سرس. در آغاز نامهای زنانه از اسطوره های یونان و روم انتخاب می‌شد.بعدها نامهایی از نمایشنامه‌های شکسپیر و اپراهای واگنر برگزیده شدند. بسیاری از سیارک‌ها را کاشفان به نامهای زنان، دوستان و حتی سگها و گربه‌های خود نامیدند.همواره نامهایی مونث به کار رفته‌است، جز در مورد چند سیارک که مدارهایی نامتعارف دارند نامهای مذکر نهاده شده‌است.[3]
منابع
1. ويكي پدياي فارسي
2. كتاب نجوم ديناميكي نوشته رابرت تي.ديكسون- ترجمه احمد خواجه نصير طوسي چاپ سوم 1387 . ص 296
3. دگانی، مایر. نجوم به زبان ساده. ترجمهٔ محمدرضا خواجه‌پور. چاپ سوم. ارديبهشت 1387. ص 315.
