شاتل چلنجر

شاتل چلنجر هنگام پرتاب

پرواز سوم شاتل فضایی چلنجر اولین پرتابی بود که در تاریکی شب انجام می‌شد و هشتمین پرتاب شاتل فضایی ناسا بود که آسمان فلوریدا را در 30 آگوست 1983 در ساعت 2:32 EDT a.m , روشن می‌کرد.

خدمه STS-8 فرمانده ریچارد ترولی، خلبان دانیل براندنیستین و متخصصین ماموریت دیل گاردنر, ،گای بلوفورد و ویلیام تورنتون بودند.

تاریخچه و سانحه

شاتل فضایی چلنجر در ژوئیه 1987 به جرگه ی سفینه های فضایی قابل استفاده ی دوباره ناسا (شاتل)پیوست. فضاپیما 9 ماموریت فضایی رابا موفقیت پشت سر گذاشت تا اینکه در 28 ژانویه 1986 ناسا تلخ ترین حادثه انهدام را تجربه کرد.

در آن روز فضاپیمای sts-51 l چلنجر منفجر شد و تمامی سرنشینان از جمله یک معلم مدرسه که طبق برنامه تصمیم داشت کلاسش را از فضا اداره کند کشته شد. خاطره ی این تراژدی تا مدت ها در ذهن مردم آمریکا باقی ماند و عملا دستاوردها را تحت الشعاع قرار داد. تلفات به ویژه مرگ انسان هایی که فضانورد نبودند دردناک بود. یک گروه کارشناسی کاوش بلند مدتی را در مورد حادثه برعهده گرفت.

پس از بررسی کامل برنامه شاتل که شامل طراحی دوباره موتورهای پرتاب سوخت جامد بود( که عامل فاجعه بود) پرواز شاتل با فضاپیماهای sts-26 در سپتامبر 1988 از سر گرفته شد. این پرواز امنیت موتورهای پرتاب سوخت جامد را اثبات کرد. شاتل خیلی زود موقعیت قبلی خود را به عنوان وسیله ای سودمند برای کاوش در فضا به دست آورد. هرچند که برای پرتاب ماهواره های نظامی و تبلیغاتی استفاده نشد. از سال 1985 میلادی فضاپیمای ماژلان را به زهره و فضاپیمای گالیله را به مشتری و همچنین فضاپیمای اولیس را برای کاوش های خورشیدی پرتاب کرد. شاتل ماهواره های تحقیقاتی بالاتر از جو و رصدخانه ی اشعه ی گاما را که متعلق به تلسکوپ فضایی هابل بود وارد مدار کرد. سرنشینان شاتل هم فعالیت های بسیاری انجام دادند که از جمله می توان به راهپیمایی فضایی در چهار ماموریت حساس برای مرمت و افزایش توانایی های تلسکوپ فضایی هابل اشاره کرد. به خاطر پیروزی98 درصدی در ماموریت ها شاتل قابل اعتماد ترین سامانه پرتاب گر در خدمات رسانی به همه جای دنیا است.

سرنشینان چلنجر

از سمت راست ایستاده: رزنیک، جرویس، مک‌آلیف، اونیزوکا از سمت راست نشسته: مک‌نیر، اسکوبی و اسمیت

در میان 7 خدمه شاتل، خانم مک‌آلیف معلم تاریخ و علوم اجتماعی بود و اولین شهروند عادی بود که در میان فضانوردان به فضا پرتاب می‌شد.

جوديت رزنيك(1949-1986)

داراي مدرك مهندسي الكترونيك از دانشگاه كارنگي ملون و دكتراي همان رشته از دانشگاه مريلند بود. در سال 1357 فضانورد شد و اين نخستين حضور يك زن در ميان فضانوردان شاتل بود. او در پرواز سال 1363 شاتل ديسكاوری حضور داشت و دومين زن آمريكايي بود كه به فضا مي رفت. پس از مرگش، گودال برخوردي رزنيك روي ماه و يكي از خوابگاه هاي دانشگاه كارنگي ملون به يادش نام گذاري شدند. يكي از مدارس شهر زادگاهش در سال 1385 بازگشايي و به ياد او مدرسه ي جوديت رزنيك نام گرفت. او در سال 1363 و پس از مرگ، مدال پرواز فضايی را از ناسا دريافت كرد.

گرگوري جرويس(1944-1986)

داراي مدرك مهندسي الكترونيك از دانشگاه بوفالو و كارشناسي ارشد همان رشته از دانشگاه نورث ايسترن بود. در سال 1348 به نيروي هوايي آمريكا پيوست و چهل سال خدمت كرد و با درجه سروانی از اين نيرو بيرون آمد. سپس مدرک ديگري در علوم از دانشگاه وست كوست كاليفرنيا گرفت. مدتي را براي شركت هایی كاركرد كه وظيفه ساختن فضاپيما او به فضا و ماهواره های ناسا را بر عهده داشتند. نخستين پرواز او به فضا همين پرواز ناكام چلنجر بود كه در واقع انجام نشد. ساختمان مهندسي دانشگاه بوفالو و دبيرستاني در شهر زادگاهش به ياد او نام گذاري شده اند. او پس از مرگ برنده مدال افتخار فضايي كنگره آمريكا شد.

كريستا مك آليف(1948-1986)

او درميان شهر كنكورد معلم تاريخ و علوم اجتماعي بود و از ميان 11 هزار متقاضي براي طرح ارسال نخستين معلم به فضا انتخاب شد. قرار بود از فضا هم درس هايي را به دانش آموزان تدريس كند. به سبب شهرتش درمقام معلم، كشته شدنش در انفجار چلنجر تأثير عميقي بر احساسات عمومي داشت. در سال هاي پس از مرگش 122 مدرسه در سرتاسر آمريكا،‌ آسمان نما كريستا مك آليف درشهر كنكورد، مركز آموزش هاي فضايی كريستا مك آليف در ايالت يوتا، سيارك مك آليف 3352، و گودال برخوردي مك آليف روي ماه همگي به ياد او نام گذاری شدند.

اليسون اونيزوكا(1946-1986)

فضانورد ژاپني - آمريكایی اهل هاوايي و نخستين فرد آسيايي-آمريكايی كه در زمستان 1362 با شاتل ديسكاوری و طی مأموريت STS-51-C با فضا رفت. داراي مدرك كارشناسی ارشد در رشته ي مهندسی هوافضا از دانشگاه كلرادو بود و در نيروي هوايی آمريكا هم خدمت مي كرد. او نيز پس از مرگ مدال افتخار فضايی كنگره آمريكا را دريافت كرد. پايگاه نيروی هوايی اونيزوكا و مركز فضایی اونيزوكا در فرودگاه كنا در هاوایی، سيارك اونيروكا 3355، و گودال 29 كليومتری اونيزوكا بر ماه نيز به افتخار او نام گذاری شده اند.

رانلد مك نير(1950-1986)

فيزيك دان و فضانورد ناسا با مدرك دكترا در رشته ي فيزيك از مؤسسه فناوري ماساچوست(MIT) بود و در زمينه ي فيزيك ليزر كار مي كرد. در سال 1357 به فضانوردان ناسا پيوست و در بهار 1363 در پرواز شاتل چلنجر، ‌كه ريچارد اسكوبي خلبانش بود‌، حضور داشت و دومين فرد آفريقایی- آمريكایی شد كه به فضا رفت. او نوازنده ي متبحر ساكسيفون بود. پيش از مرگ همراه با ژان ميشل ژار، موسيقي دان فرانسوی، مشغول تهيه آلبومیبا نام قرار ملاقات بودند كه قرار بود مك نير قطعهساكسيفون خود را سوار بر چلنجر ضبط كند. گودال برخوردی مك نير روی ماه، مركز رياضی و علم مك نير در دانشگاه فرانسيس ماريون در كاروليناي جنوبی، و چندين مدرسه در سرتاسر آمريكا به ياد او نام گذاری شده اند.

ريچارد اسكوبي(1939-1986)

سرهنگ نيروی هوايي آمريكا كه فرمانده شاتل چلنجر در آخرين پرواز بود. او دانش آموخته ي دانشگاه آريزونا در رشته ي مهندسی هوا فضا بود كه در زمستان 1356 به ناسا پيوست و در بهار 1363 خلبان شاتل چلنجر شد و در مأموريت موفقيت آميزSTS-41-C به فضا رفت. پرواز دوم او همين مأموريت آخر چلنجر بود. آسمان نمای كالج سن آنتونيو، كه در آن تحصيل كرده بود، پس از بازسازی به نام او آسمان نماي اسكوبي نام گذاري شد. در زادگاهش، واشينگتن، خيابان و فرودگاهی محلي به نام او وجود دارد و در سال 1383 مدال افتخار فضايی از سوی كنگره ي آمريكا به او اهدا شد.

مايكل اسميت(1945-1986)

خلبان شاتل چلنجر در اين مأموريت و فارغ التحصيل آكادمي نيروی دريايی آمريكا و در جنگ ويتنام خلبان بود كه پس از جنگ مدال ها فراوانی به سبب خدماتش دريافت كرد. در بهار سال 1359 به برنامه ناسا پيوست. علاوه بر خلبانی چلنجر در آن مأموريت، قرار بود خلباني مأموريتی ديگر در پاييز 1365 را نيز بر عهده داشته باشد. پس از آن فاجعه، فرودگاهی در نزديكي شهر محل تولدش به ياد او نامگذاری شد.

منابع

• وبکی پدیا انگلیسی

• ویکی پدیا فارسی

• دانشنامه ستاره شناسی

• راسخون
• انجمن نجوم آیاز