پرتو ایکس: تفاوت بین نسخهها
(←تاریخچه) |
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ستارهای' به 'ستاره ای') |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:Tube RX a fenetre laterale.png|thumb|چگونگی تولید اشعه ایکس]] | [[پرونده:Tube RX a fenetre laterale.png|thumb|چگونگی تولید اشعه ایکس]] | ||
− | '''پرتو ایکس''' یا '''اشعه ایکس''' (اشعه رونتگن) نوعی از [[امواج | + | '''پرتو ایکس''' یا '''اشعه ایکس''' (اشعه رونتگن) نوعی از [[امواج الکترومغناطیسی|امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] حدود ۱۰ تا 10^-2 آنگستروم است که در بلورشناسی و عکسبرداری از اعضای داخلی بدن و عکسبرداری از درون اشیای جامد و به عنوان یکی از روشهای تست غیرمخرب در تشخیص نقصهای موجود در اشیای ساخته شده (مثلاً در لولههاو...) کاربرد دارد. |
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
[[پرونده:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg|thumb|تصویر دست همسر رونتگن در سال ۱۸۹۶]] | [[پرونده:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg|thumb|تصویر دست همسر رونتگن در سال ۱۸۹۶]] | ||
− | پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدانهای مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف | + | پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدانهای مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف نمیشود. این اشعه قدرت نفوذ بسیاری دارد و تقریبا از هر چیزی به جز استخوان و فلز میگذرد. اولین عکس پرتو ایکس از دست همسر رونتگن گرفته شد که انگشتر او به خوبی در عکس مشخص است. |
− | این گمان که پرتوهای ایکس، [[امواج | + | این گمان که پرتوهای ایکس، [[امواج الکترومغناطیسی|امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] بسیار کوتاه هستند، به کمک یک آزمایش پراش دوگانه که در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز گلوور بارکلا انجام گرفت، تائید شد. |
اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ [[فون لاوه]] ارائه شد. | اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ [[فون لاوه]] ارائه شد. | ||
− | وی اولین جایزه [[فیزیک]] نوبل را در سال1901 گرفت | + | وی اولین جایزه [[فیزیک]] نوبل را در سال1901 گرفت(از دکتر رییسی). |
== روشهای تولید == | == روشهای تولید == | ||
[[پرونده:Roentgen-Roehre.svg|thumb]] | [[پرونده:Roentgen-Roehre.svg|thumb]] | ||
− | در هنگام برخورد | + | در هنگام برخورد [[الکترون]]های با سرعت بالا به فلزات، [[الکترون]]های لایههای پایینتر به لایههای بالاتر منتقل شده ([[اتم]]ها برانگیخته میشوند) و در هنگام برگشت [[الکترون]]ها به حالت پایه [[انرژی]] مازاد را به صورت پرتو ایکس گسیل میکنند. بنابراین هر لامپ تولید پرتو ایکس باید شامل: |
− | * منبع الکترون | + | * منبع [[الکترون]] |
* میدان شتابدهنده به الکترونها | * میدان شتابدهنده به الکترونها | ||
* هدف فلزی | * هدف فلزی | ||
− | باشد. به علاوه از آنجایی که قسمت عمدهٔ انرژی جنبشی | + | باشد. به علاوه از آنجایی که قسمت عمدهٔ [[انرژی جنبشی]] [[الکترون]]ها هنگام برخورد به فلز هدف، به حرارت تبدیل میشود، معمولاً فلز هدف را با آب خنک میکنند تا ذوب نشود. |
'''لامپهای گازی''' | '''لامپهای گازی''' | ||
− | این لامپها همانند لامپ پرتو ایکس اولیهای هستند که رونتگن ساخته بود و امروزه چندان کاربردی ندارند. در این لامپها [[الکترون]] از یونش مقدار اندکی گاز موجود در لامپ تقریباً تخلیه شده به وجود میآید. | + | این لامپها همانند لامپ پرتو ایکس اولیهای هستند که [[رونتگن]] ساخته بود و امروزه چندان کاربردی ندارند. در این لامپها [[الکترون]] از یونش مقدار اندکی گاز موجود در لامپ تقریباً تخلیه شده به وجود میآید. |
'''لامپهای رشتهای''' | '''لامپهای رشتهای''' | ||
این نوع لامپها در سال ۱۹۱۳ به وسیلهٔ کولیج اختراع شدند. | این نوع لامپها در سال ۱۹۱۳ به وسیلهٔ کولیج اختراع شدند. | ||
− | |||
== ایمنی == | == ایمنی == | ||
پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و میتواند آسیبهای زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیبها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی میباشند. | پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و میتواند آسیبهای زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیبها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی میباشند. | ||
− | + | == جستاره ای دیگر == | |
+ | * [[امواج الکترومغناطیسی]] | ||
+ | * [[الکترومغناطیس]] | ||
== منبع == | == منبع == | ||
− | + | ویکی پدیا فارسی فارسی[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3] | |
[[رده:فیزیک]] | [[رده:فیزیک]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۹:۴۴
پرتو ایکس یا اشعه ایکس (اشعه رونتگن) نوعی از امواج الکترومغناطیس با طول موج حدود ۱۰ تا 10^-2 آنگستروم است که در بلورشناسی و عکسبرداری از اعضای داخلی بدن و عکسبرداری از درون اشیای جامد و به عنوان یکی از روشهای تست غیرمخرب در تشخیص نقصهای موجود در اشیای ساخته شده (مثلاً در لولههاو...) کاربرد دارد.
تاریخچه[ویرایش]
پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدانهای مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف نمیشود. این اشعه قدرت نفوذ بسیاری دارد و تقریبا از هر چیزی به جز استخوان و فلز میگذرد. اولین عکس پرتو ایکس از دست همسر رونتگن گرفته شد که انگشتر او به خوبی در عکس مشخص است. این گمان که پرتوهای ایکس، امواج الکترومغناطیس با طول موج بسیار کوتاه هستند، به کمک یک آزمایش پراش دوگانه که در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز گلوور بارکلا انجام گرفت، تائید شد.
اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ فون لاوه ارائه شد.
وی اولین جایزه فیزیک نوبل را در سال1901 گرفت(از دکتر رییسی).
روشهای تولید[ویرایش]
در هنگام برخورد الکترونهای با سرعت بالا به فلزات، الکترونهای لایههای پایینتر به لایههای بالاتر منتقل شده (اتمها برانگیخته میشوند) و در هنگام برگشت الکترونها به حالت پایه انرژی مازاد را به صورت پرتو ایکس گسیل میکنند. بنابراین هر لامپ تولید پرتو ایکس باید شامل:
- منبع الکترون
- میدان شتابدهنده به الکترونها
- هدف فلزی
باشد. به علاوه از آنجایی که قسمت عمدهٔ انرژی جنبشی الکترونها هنگام برخورد به فلز هدف، به حرارت تبدیل میشود، معمولاً فلز هدف را با آب خنک میکنند تا ذوب نشود.
لامپهای گازی
این لامپها همانند لامپ پرتو ایکس اولیهای هستند که رونتگن ساخته بود و امروزه چندان کاربردی ندارند. در این لامپها الکترون از یونش مقدار اندکی گاز موجود در لامپ تقریباً تخلیه شده به وجود میآید.
لامپهای رشتهای
این نوع لامپها در سال ۱۹۱۳ به وسیلهٔ کولیج اختراع شدند.
ایمنی[ویرایش]
پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و میتواند آسیبهای زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیبها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی میباشند.
جستاره ای دیگر[ویرایش]
منبع[ویرایش]
ویکی پدیا فارسی فارسی[۱]