زمان خورشیدی
زمان خورشیدی زمانی است که بوسیله خورشید اندازهگیری میشود. یکای این اندازهگیری روز است که بر پایه طلوع و غروب روزانه خورشید است و کهنترین روش اندازهگیری برای بشر بوده است.
این زمان را به روشهای گوناگونی میتوان اندازه گرفت. برای نمونه موقعیت ظاهری خورشید در کره سماوي (کرهای فرضی است که با زمین هممرکز است و شعاع بسیار زیادی دارد). زمانهای محلی را نیز میتوان با طول جغرافیایی بدست آورد.
زمان خورشیدی ظاهری
زمان خورشیدی ظاهری را میتوان با حرکت خورشید اندازه گرفت. پایه این اندازهگیری، فاصله زمانیست که خورشید در یک روز دارد. این فاصله زمانی را میتوان با ساعت خورشیدی یا فاصله بین دو نیم روز بدست آورد.
طول روز در زمان خورشیدی ظاهری ثابت نیست و در طول سال تغییر میکند و در کل ۱۶ دقیقه انحراف از میانگین در فصلهای مختلف را ایجاد میکند. این انحراف به دو دلیل رخ میدهد:
- از آنجا که مسیر گردش زمین بدور خورشید بیضی است نه دایره، در فصلهای مختلف طول روز متفاوت است و هنگامی که زمین به خورشید نزدیکتر است (حضیض) تندتر و زمانی که از آن دور است (اوج) کندتر حرکت میکند.
- بدلیل کج بودن محور زمین، میتوان اینگونه فرض کرد که خورشید روی دایرة البروج نسبت به استوا کج حرکت میکند. از این رو در هنگام اعتدال بهاری (نوروز) و اعتدال پائیزی (مهرگان)، خورشید بدلیل زاویهدار بودن با استوا، کندتر از سرعت میانگین حرکت میکند و در روز نخست زمستان و تابستان، خورشید موازی با استوا خواهد بود و سرعتش بیشتر از میانگین خواهد بود.
زمان خورشیدی میانگین
این گونه زمان خورشیدی، میانگینی را بر پایه کره سماوي از طول یک روز میدهد میدهد که در همه فصلهای سال ثابت است.
بدلیل شتاب جذر و مدي بین زمین و ماه این مقدار میانگین، در هر سده یک چهارم هزارم ثانیه افزایش مییابد.(ماه شتاب زمین را کندتر و زمین شتاب ماه را زیادتر میکند)
اختلاف بین زمان خورشیدی ظاهری و زمان خورشیدی میانگین را معادله زمان میگویند.
منبع
ويكي پديا فارسي[۱]