دوتایی گرفتی: تفاوت بین نسخهها
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'می توان' به 'میتوان') |
|||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده) | |||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | + | {{تکمیلی}}{{نیازمند نمودار}} | |
+ | <p style="text-align: justify;">برخی از ستارگان به صورت منظومه های دو تایی هستند که ،همانند [[ماه]] و [[زمین]]، به دورمرکز [[گرانش]] مشترکشان گردش میکنند.این وضعیت ، اندازه گیری شعاع آن ها را به صورتی دیگر میسر میسازد . هزاران عدد از این منظومه های دوتایی شناخته شده است وخوش بختانه جهت گیری بعضی از آن ها به صورتی است که صفحه ی مداریشان موازی با خط دید ماست.در نتیجه میتوانیم گرفت های مکرر هر ستاره توسط ستاره ی دیگر منظومه را ببینیم. اگر فاصله ی منظومه ی دوتایی معلوم باشد و اگر گرفت کلی روی دهد ( به طوری که یک [[ستاره]] برای مدتی [[ستاره]] ی دیگر را بپوشاند)میتوان از روی مدت گرفت قطر ستاره ی در حال گرفت را اندازه گیری کرد. داده هایی که بر این مبنا برای شعاع ستارگان به دست آمده است با اطلاعات حاصل از روش های تداخل سنجی و [[اختفا]] توافق کامل دارند.</p><p style="text-align: justify;">[[File:Tumblr ll99h9gMek1qgb97co1 500.jpg]]</p><p style="text-align: justify;"></p><p style="text-align: justify;">سمتگیری برخی منظومه های مزدوج چنان است که یکی از [[ستاره]] ها از جلوی ستاره دیگر می گذرد و ما می بینیم که این منظومه در صفحه مدارش همپوشانی پیدا می کند . این منظومه ها را منظومه های گرفتی می گویند . زیرا هر ستاره به تناوب از جلو ستاره ی دیگر می گذرد . هرگاه در ستاره ای گرفت ایجاد شود ، انتظار داریم نوعی تغییر در کل [[نور]]ی که از آن منظومه به ما می رسد به وجود آید . اگر منحنی تغییرات [[نور]] دریافتی از این گرفتها را ترسیم کنیم ، میتوانیم از این منحنی [[نور]] به واقعیتهایی برسیم . نخست ، مظومه ی مزدوجی مرکب از یک ستاره ی بزرگ و یک ستاره ی کوچک . </p><p style="text-align: justify;">تاکید بر این نکته حائز اهمیت است که اخترشناسان معمولا نمیتوانند ببینند در یک منظومه ی مزدوج گرفتی واقعا چه اتفاقی می افتد ، بلکه آنان فقط میتوانند تغییرات برونداد نوری آن را ثبت و به صورت یه منحنی نوری ارائه کنند . از روی چنین منحنی [[نور]]ی است که ما میتوانیم همه ی مشخصه های یاد شده را استنتاج کنیم .</p><p style="text-align: justify;">منحنی [[نور]] نشانه ای از ابعاد ستارگان نسبت به ابعاد مداری آنها به دست می دهد . گرفت ستاره ی کوچکتر بسیار سریع است و سبب می شود که جوانب منحنی شیب زیاد داشته باشد . اما گرفت ستاره ی بزرگ تر زمان بیشتری لازم دارد و از این رو یک منحنی با شیب کمتر تولید می کند . این امر باز هم راه دیگری را نشان می دهد که اخترشناسان برای تعیین اندازه ستارگان در اختیار دارند . </p> | ||
− | |||
− | + | [[پرونده:Eclipsing binary star animation 2.gif|frame|left|یک دوتایی گرفتی، همراه با نمودار تغییرات قدر ظاهری.]] | |
− | [[ | + | |
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | == منابع == | ||
+ | <p style="text-align: justify;">1. کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها</p><p style="text-align: justify;">2. کتاب نجوم دینامیکی / رابرت تی . دیکسون (نویسنده) / احمد خواجه نصیر طوسی (مترجم) / مرکز نشر دانشگاهی</p><p style="text-align: justify;"></p><p style="text-align: justify;"></p> | ||
+ | [[Category:اخترفیزیک]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۴۶
|
این نوشتار با رعایت حق تکثیر نیازمند نمودار است . |
برخی از ستارگان به صورت منظومه های دو تایی هستند که ،همانند ماه و زمین، به دورمرکز گرانش مشترکشان گردش میکنند.این وضعیت ، اندازه گیری شعاع آن ها را به صورتی دیگر میسر میسازد . هزاران عدد از این منظومه های دوتایی شناخته شده است وخوش بختانه جهت گیری بعضی از آن ها به صورتی است که صفحه ی مداریشان موازی با خط دید ماست.در نتیجه میتوانیم گرفت های مکرر هر ستاره توسط ستاره ی دیگر منظومه را ببینیم. اگر فاصله ی منظومه ی دوتایی معلوم باشد و اگر گرفت کلی روی دهد ( به طوری که یک ستاره برای مدتی ستاره ی دیگر را بپوشاند)میتوان از روی مدت گرفت قطر ستاره ی در حال گرفت را اندازه گیری کرد. داده هایی که بر این مبنا برای شعاع ستارگان به دست آمده است با اطلاعات حاصل از روش های تداخل سنجی و اختفا توافق کامل دارند.
سمتگیری برخی منظومه های مزدوج چنان است که یکی از ستاره ها از جلوی ستاره دیگر می گذرد و ما می بینیم که این منظومه در صفحه مدارش همپوشانی پیدا می کند . این منظومه ها را منظومه های گرفتی می گویند . زیرا هر ستاره به تناوب از جلو ستاره ی دیگر می گذرد . هرگاه در ستاره ای گرفت ایجاد شود ، انتظار داریم نوعی تغییر در کل نوری که از آن منظومه به ما می رسد به وجود آید . اگر منحنی تغییرات نور دریافتی از این گرفتها را ترسیم کنیم ، میتوانیم از این منحنی نور به واقعیتهایی برسیم . نخست ، مظومه ی مزدوجی مرکب از یک ستاره ی بزرگ و یک ستاره ی کوچک .
تاکید بر این نکته حائز اهمیت است که اخترشناسان معمولا نمیتوانند ببینند در یک منظومه ی مزدوج گرفتی واقعا چه اتفاقی می افتد ، بلکه آنان فقط میتوانند تغییرات برونداد نوری آن را ثبت و به صورت یه منحنی نوری ارائه کنند . از روی چنین منحنی نوری است که ما میتوانیم همه ی مشخصه های یاد شده را استنتاج کنیم .
منحنی نور نشانه ای از ابعاد ستارگان نسبت به ابعاد مداری آنها به دست می دهد . گرفت ستاره ی کوچکتر بسیار سریع است و سبب می شود که جوانب منحنی شیب زیاد داشته باشد . اما گرفت ستاره ی بزرگ تر زمان بیشتری لازم دارد و از این رو یک منحنی با شیب کمتر تولید می کند . این امر باز هم راه دیگری را نشان می دهد که اخترشناسان برای تعیین اندازه ستارگان در اختیار دارند .
منابع[ویرایش]
1. کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها
2. کتاب نجوم دینامیکی / رابرت تی . دیکسون (نویسنده) / احمد خواجه نصیر طوسی (مترجم) / مرکز نشر دانشگاهی