اختفا

این نوشتار نیازمند منبع است . با ویرایش آن و اضافه کردن منابع معتبر ما را در پیشبرد اهداف ویکی نجوم یاری نمایید .

پدیده ای که در آن یک جسم آسمانی توسط جسم دیگر پوشیده می شود به بیان دیگر زمانیکه یک جسم دور توسط یک جسم نزدیک تر مخفی شود. البته لازم نیست تمام آن توسط جسم نزدیکتر مخفی شود.مانند: پدیده خورشید گرفتگی که در آن قرص خورشید توسط قرص ماه پوشیده می شود.

بیشتر اختفا های كه برای ما اهمیت دارند اختفای اجرام سماوی(ستارگان ، سیارک ها ، سیارات )با ماه هستند . اختفا با ماه به 2 گروه تقسیم میشود : اختفای كلی ، اختفای خراشان .

اختفای کلی

رویدادی است كه روی یكی از لبه ی ماه اتفاق می افتد. در این رویداد ستاره می تواند پس از طی مسیری ظاهری در پشت ماه از لبه دیگر ماه خارج شود (گفته میشود ستاره ظاهر شده) و یا در نزدیكی لبه ی شرقی ماه از دید رصد گر به پشت ماه برود(گفته میشود ستاره از دید ناظر ناپدید شده). بیشترین مدت بین یک ورود و خروج ستاره 50دقیقه است ، زیرا ماه قطر خود را، که بزرگ ترین وتر آن هم هست، هر 50دقیقه طی می کند.

اختفای خراشان

دراین نوع اختفا در زمان روی دادن یک اختفای کلی در فاصله ی 1/5تا 3کیلومتری شمالی یا جنوبی از مسیر پیش بینی شده ی اختفا ماه با حرکت خود به دور زمین از لبه با ستاره مماس می شود و از دید رصد گر،با تلسکوپ ،منظره ای بی نظیراز عبور ستاره از پشت کوه ها و دره های ماه دیده می شود. اختفاهای خراشان در زمره ی گروهی ترین پروژه های نجوم آماتوری هستند. باید گروه های مختلفی با هم همکاری کنند و با جمع آوری اطلاعات از سراسر کره ی زمین کار را به نتیجه برسانند. هر چه تعداد گزارش های اختفاهای خراشان بیشتر باشد ،تحلیل داده ها به صرفه تر است . (كار هماهنگ سازی این گروه ها توسط انجمن بین المللی زمان سنجی IOTA انجام میشود .)

سایر انواع اختفاها

اختفای دوتایی ها:

وقتی یک ستاره ی دوتایی با زاویه ای نسبت به لبه ی ماه به پشت آن می رود،به نظر می آید که در یک لحظه نور دوتایی کمتر و بعد خاموش شده است ،زیرا مؤلفه ی اول زودتر مخفی شده و نور کمتر فقط نور مؤلفه ی دوم است. با فیلمبرداری از این اختفاها می توان مشخصات فیزیکی هریک از مؤلفه های ستاره ی دوتایی را پیدا کرد.

اختفا سیاركها و سیارات با ماه :

ستارگان تنها اجرامی نیستند که توسط ماه پوشیده می شوند بلکه این پدیده درمورد یک سیارک یا سیاره نیز می تواند رخ دهد. از آنجایی که قرص سیارات نسبت به ستارگان بسیار زیاد است هنگام اختفاء نور سیارات به تدریج و طی چند ثانیه کم می شود.سیاراتی مثل : زهره, مریخ ,مشتری زحل و اورانوس . زیرا این سیارات بدلیل نورانی بودن در حالیکه در کنار لبه روشن ماه باشند دچار اختفا خواهند شد .

اختفا اقمار مشتری:

علاوه بر اختفا اجرام سماوی با ماه ، اقمار مشتری نیز با سیاره مادر (مشتری)دچار اختفا میشوند.در صورتیکه صفحه مداری اقمار گالیله ای مشتری مناسب باشند می توان شاهد اختفای این اقمار توسط قرص مشتری بود .هنگامی که اقمار از جلو سیاره نیز عبور می کنند این پدیده رخ می دهد.