بادهای خورشیدی

باد خورشیدی جریان پیوسته ذرات با سرعت بالا است، که از بیرون تاج خورشیدی رو به فضای بین سیاره‌ای می‌ورزد. این باد خورشیدی تا ورای مدار زمین گسترش می‌یابد و به مکانی در فضای بین ستاره‌ای ، پس از برخورد با محیط گازی کم یونیزه بین سیاره‌ای در فاصله حدود 160 واحد نجومی ختم می‌شود. نزدیک مدار زمین در فاصله یک واحد نجومی سرعت باد خورشیدی بین 300 تا 1400 کیلومتر بر ثانیه متغیر است.

پرونده:Animati3.gif

بادهای خورشیدی در برخورد با میدان مغناطیسی زمین

بادهای خورشیدی (به انگلیسی: Solar wind) جریانی از ذرات یونی (پلاسما) انرژی داری هستند که از طرف خورشید به فضا در تمام جهات ساطع می‌شوند.

همین بادهای خورشیدی هستند که در برخورد با سطوح فوقانی جو زمین باعث ایجاد شفق قطبی و حتی گاهی تداخل جریانهای برق و سیستمهای ارتباطاتی می‌شوند.

ذرات بنیادی که به زمین برخورد می­کنند، هم از خورشید و هم از بیرون ازمنظومه شمسی سرچشمه می­گیرند. ذرات باردار، عمدتاً متشکل از پروتون، الکترون و ذرات آلفا (هسته هلیوم)، به صورت پیوسته به بیرون از خورشید جریان دارند. در فاصلة زمین از خورشید، سرعت این باد خورشیدی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر بر ثانیه است. ذرات با میدان مغناطیسی خورشید برهم­کنش می­کنند. شدت میدان مغناطیسی خورشید در فاصله زمین، حدود یک هزارم میدان زمین است. ذراتی که از بیرون منظومه شمسی می­آیند، پرتوهای کیهانی نام دارند.

خواص باد های خورشیدی

وقتی بادخورشیدی ایجاد می‌شود، پلاسمایش به داخل فضای بین سیاره‌ای گسترش می‌یابد. این انبساط عبارت از ، انتشار شعاعی سیال پلاسمایی باد خورشیدی به دور از خورشید است که در طول زمان می‌باید رقیق شده و در عین حال سرد شود. در نزدیکی زمین ، باد خورشیدی پلاسمایی کاملا یونیده بوده ، متشکل از الکترونها ، پروتونها و ذرات α (ذرات آلفا) است. چون فراوانی 2+He فقط حدود 3% چگالی و در حدود 3-cm 5 است، لذا می‌توان از وجود آنها نوعا چشم پوشی کرد.

کاهش در دما چندان جدی نیست. عدم قطعیت زیاد در دما ، ناشی از افتا خیزها در تاج خورشیدی و هنوز ناشناخته ماندن ساز و کار گرمایش باد خورشیدی است. هر چند دماهای الکترونی و یونی خیلی متفاوت نیستند، ولی در فاصله یک واحد نجومی ، سرعتهای حرارتی کاملا متفاوتی دارند. سرعت حرارتی الکترونها نوعا بزرگتر از سرعت شارش است، در حالی که سرعت حرارتی یون پیوسته در مقایسه با سرعت شارش ، خیلی کوچک است. باد خورشیدی یک شارش فراصوت و فوق آلفونی است.

منابع

1. ویکی‌پدیا فارسی

2. کتاب مبانی ستاره‌شناسی/ هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاه‌علی/ انتشارات شاهچراغ [۱]

3. كتاب شناخت فضا و منظومه شمسي/گزيده مقالات ناسا/مترجم:الهام سجاديفر