کالیستو

این یک نوشتار خرد است . با ویرایش آن ما را در پیشبرد اهداف ویکی نجوم یاری نمایید .

کالیستو

پرونده:Callisto.jpg

تصویری از کالیستو به وسیله کاوشگر گالیله

کالیستو (به انگلیسی: Callisto) (kəˈlɪstoʊ kə-LIS-toe, یا به یونانی Καλλιστώ) یک قمر طبیعی سیاره مشتری است،اين قمر يكي از 16 قمر مشتري است. كاليستو چهارمين و كم نورترين قمر از چهار قمر گاليله‌اي است؛ ولي در واقع دومين قمر از نظر بزرگي است. قطر اين قمر حدود 4806 كيلومتر است. دو فضاپيماي وويجر از كنار كاليستو گذشتند. آنها تعدادي گودال در كاليستو يافتند. مدار كاليستو در فاصله‌اي حدود 1/880/000 كيلومتر از مركز مشتري قرار دارد. كاليستو توسط گالیله اخترشناس ايتاليايي در سال 1610 ميلادي كشف شد. کالیستو سومین قمر بزرگ در سامانه خورشیدی و دومین قمر بزرگ در مشتری و بعد از گانیمید است. این قمر ۹۹ درصد قطر عطارد را دارد اما تنها یک سوم آن جرم دارد. چگالی کالیستو از دیگر سه قمر گالیله ای کمتر است ( 1.9 گرم بر سانتی متر مکعب ). این مقدار از چگالی حاکی از آن است که کالیستو عمدتا از سنگ و یخ تشکیل شده باشد .کالیستو دارای دهانه های زیادی است . همچنین سطح کالیستو حفره های بسیاری دارد که نوع آنها نشانگر این است که سطح کالیستو توسط اجرام آسمانی دیگری بمباران شده است . به لحاظ دوری چهارمین قمر گالیله‌ای است، شعاع مدار آن ۱٬۸۸۰٬۰۰۰ کیلومتر است.

پرونده:001221 Cassini Jupiter & Europa & Callisto.jpg

تصویر مشتری،کالیستو و اروپا(زیر لکه قرمز مشتری) به وسیله کاوشگر کاسینی

پرونده:Callisto Har PIA01054.jpg

تصویر کلوزآپ از سطح کالیستو

تفاوت های گانمید و کالیستو

گانیمد و کالیستو، دو قمر بزرگ مشتری اندازه یکسانی دارند و از ترکیب مشابهی از یخ و سنگ تشکیل شده‌اند، اما داده‌های به دست آمده از فضاپیماهای گالیله و ویجر نشان می‌دهد که ظاهرا آنها در سطح و درون با یکدیگر متفاوت هستند.

بر اساس تحقیق دانشمندان در موسسه تحقیقاتی جنوب‌ غرب سن آنتونیوی تگزاس، تفاوت در تعداد و سرعت برخورد دنباله‌دارها با این دو قمر در حدود 3.8 میلیارد سال پیش، می‌تواند تفاوت‌های وسیع در سطوح و لایه‌های داخلی آنها را توضیح دهد.

«امی بار» و «رابین کانوپ»، از مرکز علمی پژوهشی سیارات، مدلی از ذوب شدن ناشی از برخورد دنباله‌دارها و شکل‌گیری هسته سنگی را برای نشان دادن مسیرهای تکامل گانیمد و کالیستو که حدود 3.8 میلیارد سال پیش، در طول آخرین بمباران سنگین از یکدیگر دور شدند (مرحله‌ای در تاریخ قمرها که برخوردهای بزگ در آن حکم‌فرما هستند)، خلق کرده‌اند.

بار می‌گوید:" برخوردها در طی این دوره گانیمد را چنان کامل و عمیق ذوب کرده است که حرارت نمی‌توانست به سرعت از بین برود. تمام سنگ‌های گانمید به سمت مرکز آن فرو رفتند، درست مثل وقتی که خرده شکلات‌ها به سمت پایین جعبه بستنی آب شده فرو می‌روند. کالیستو برخوردهای کمتری، با سرعت‌های اولیه پایین‌تر دریافت کرد و از ذوب شدن کامل آن جلوگیری به عمل آمد."

برش‌های مقطعی از لایه‌های داخلی گانیمد و کالیستو بعد از برخوردهای بسیار توسط ذرات سیاره‌ای درطول آخرین بمباران سنگین را نشان می‌دهد. رنگ‌ها بیانگر چگالی هستند. رنگ مشکی نشان‌دهنده هسته سنگی، رنگ آبی نشان‌دهنده مخلوط سنگ و یخ و رنگ سفید نشان‌دهنده یخ است.

در مدل بار و کانوپ، جاذبه قوی مشتری دنباله‌دارهای برخورد کننده را به سوی گانیمد و کالیستو جذب می‌کند. هر برخورد با سطح سنگی-یخی کالیستو و گانیمد گودالی از آب به وجود می‌آورد که به سنگ‌ها در گودال ذوب شده اجازه می‌دهد تا به سمت مرکز قمر فرو بروند. گانیمد به مشتری نزدیک‌تر است بنابراین دو برابر دنباله‌دارهای یخی کالیستو ضربه می‌خورد و دنباله‌دارهایی که به گانیمد برخورد می‌کنند از متوسط سرعت اولیه بالاتری برخوردارند. این مدل‌سازی نشان می‌دهد که شکل‌گیری هسته در طول آخرین بمباران سنگین شروع شده و در گانیمد از لحاظ انرژی خودکفا شده، اما در کالیستو نه.

این تحقیق افق‌های جدیدی بر "دو گانگی کالیستو و گانیمد" می‌گشاید. این موضوع یک مشکل کلاسیک در سیاره‌ شناسی تطبیقی است، که به دنبال توضیح این است که چرا بعضی از اجراممنظومه شمسی با خصوصیات حجمی مشابه، تفاوت‌های ظاهری اساسی دارند. به ویژه این تحقیق تکامل قمرهای مشتری را به حرکت مداری سیارات بیرونی و تاریخ بمباران ماه ارتباط می‌دهد.

بار می‌گوید:" همانند ماه و زهره، گانیمد و کالیستو دوقلو هستند و درک این که آن‌ها چگونه مشابه هم متولد شده‌اند ولی بسیار متفاوت رشد کرده‌اند برای سیاره‌شناسان بسیار جالب و مهیج است. تحقیق ما نشان می‌دهد که گانیمد و کالیستو اثر انگشت تکامل اولیه منظومه شمسی را ثبت کردند که بسیار پرهیجان و غیر قابل پیش‌بینی است.

منبع

ویکی پدیا