کهکشان مارپیچی: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
(←‏بازوهای مارپیچی)
 
(۱۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
[[پرونده:2d20px-Spiral galaxy arms diagram.svg.png|تعریف و توضیح بازو های کهکشان های مارپیچی  |چپ|قاب]]
 
[[پرونده:2d20px-Spiral galaxy arms diagram.svg.png|تعریف و توضیح بازو های کهکشان های مارپیچی  |چپ|قاب]]
  
−
[[کهکشان]]ی که به صورت صفحه ای نسبتا تخت ازتعداد بسیار زیادی [[ستاره]] و مقادیری توده[[ گاز]] وغبار بوده و دارای ساختمانی کم وبیش  شبیه مارپیچ است. بیشتر کهکشانهای مارپیچی توده ای مرکزی و کروی از ستارگان پیر با نام هاله دارند. [[کهکشان]] های مارپیچی ممکن است یا بصورت بازوهای (مثلا 2 تا 4 عدد بازو) به شکل مارپیچی آشکار باشند و یا نشانه هایی از مارپیچی بودن به همراه داشته باشند. بیشتر کهکشانهای مارپیچی دارای حداقل میله ای کوچک در میان توده کروی شکل مرکزی (bulge) هستند که در صفحه اصلی کهکشان قرار دارد. در رده بندی کهکشانی هابل کهکشانهای مارپیچی به چندین زیر رده تقسیم شده اند. بیشتر این کهکشانها دارای توده های بزرگ گازی و نواحی فعال در تولید ستاره های جدید هستند.
+
این کهکشان‌‌‌ها، مانند [[کهکشان]] ما، ساختمانی مارپیچ و تخت دارند. اولین رصد بازوان مارپیچی در یک[[کهکشان]] توسط ویلیام پارسون (William Parsons) صورت گرفت. در دهۀ ۱۸۴۰، او آینه و دیگر لوازم مورد نیاز را برای ساخت یک [[تلسکوپ]] انعکاسی ۷۲ اینچی، که به مدت سه ربع قرن بزرگ‌‌‌ترین [[تلسکوپ]] نوری در جهان بود، فراهم کرد. با این وسیله که در بیرکاسل ایرلند نصب شده بود، او توانست تصاویر زیبایی از اجسام فضایی رسم نماید. شاید برجسته‌‌‌ترین آنها مربوط به جسمی می‌‌‌شد که در [[فهرست مسیه]] (Messier’s Catalogue) پنجاه و یکم است و به [[کهکشان گردابی]] (Whirlpool) شناخته می‌‌‌شود .
−
محدوده [[جرم]] کهکشانهای مارپیچی بین یک میلیارد تا هزار میلیارد برابر جرم [[خورشید]] است. [[قدر مطلق]] آنها در نور آبی نیز بین 16- تا 23- می باشد. قطر کهکشانهای مارپیچی نیز بین 15000 تا 320000 [[سال نوری]] متفاوت است. علت [[درخشندگی]] وآشکار بودن بازوها این است که آنها محل تولد ستاره های جدید داغ و آبی هستند و اگر در طول موج های ماوراءبنفش از آنها عکسبرداری شود بازوها بسیار درخشنده مشاهده خواهند شد. در عوض هسته این کهکشانها قرمز دیده می شود که خود ناشی از وجود [[ستاره]] های پیر در نواحی مرکزی می باشد.
 
−
کهکشان [[M100]] در خوشه کهکشانی سنبله یکی از زیباترین کهکشانهای مارپیچی می باشد [[کهکشان راه شیری]] نیز یک کهکشان مارپیچی است.
 
  
 +
کهکشان‌‌‌های مارپیچ قسمت اعظم کهکشان‌‌‌های روشن‌‌‌تر را تشکیل می‌‌‌دهند. [[هابل]] در ابتدا آنها را در چهار رده جای داد: S0، Sa، Sb و Sc. کهکشان‌‌‌های S0، که اغلب کهکشان‌‌‌های عدسی‌‌‌گونه نامیده می‌‌‌شوند، هسته‌‌‌ای بسیار بزرگ دارند. بازوان آنها که به سختی قابل دیدن است، به‌‌‌طور بسیار فشرده درهم پیچیده شده است. با حرکت به سمت Sc، هسته نسبتاً کوچک‌‌‌تر و بازوها بازتر می‌‌‌شود. در بسیاری از کهکشان‌‌‌ها، به نظر می‌‌‌رسد که بازوان مارپیچ از دو طرف یک میلۀ مرکزی امتداد پیدا کرده‌‌‌اند. این [[کهکشان]]ها، [[مارپیچ‌‌‌های میله‌‌‌ای]] (Barred Spirals) نام دارند و به SBa، SBb و SBc مشخص می‌‌‌شوند. تصور می‌‌‌شد که [[کهکشان راه شیری]] یک کهکشان Sb یا Sc باشد، اما هم‌‌‌اکنون شواهدی در دست است که نشان می‌‌‌دهد [[کهکشان]] یک میله دارد که آن‌‌‌را به SBb یا SBc تبدیل می‌‌‌کند. همچون [[کهکشان بیضوی|کهکشان‌‌‌های بیضوی]]، به نظر می‌‌‌رسد که کهکشان‌‌‌های ردۀ S0 نواحی تشکیل [[ستاره]] نداشته باشند؛ ولی با حرکت به سمت ردۀ Sc یا SBc که حاوی [[گاز]] بیشتری هستند، نواحی تشکیل [[ستاره]]، و بالطبع ستارگان جوان ردۀ O و B، به‌‌‌وفور دیده می‌‌‌شود.
  
−
== ساختار ==
+
تصاویر رنگی، کنتراست رنگ قابل ملاحظه‌‌‌ای را بین هستۀ مرکزی و بازوهای مارپیچ نشان می‌‌‌دهد. هسته به رنگ زرد - نارنجی است، درحالیکه بازوها رنگ آبی‌‌‌ دارند. رنگ هسته نشان‌‌‌دهندۀ آن است که [[ستاره]] ها در آنجا پیر هستند، چرا که ستاره‌‌های قرمز، نارنجی و زرد برای مدت مدیدی زندگی می‌‌‌کنند. در مقابل، بازوهای مارپیچ تعداد زیادی ستارۀ آبی جوان در خود جای داده‌‌‌اند. اگر چه درصد تعداد آنها نسبتاً کم است، اما آنها هزاران بار درخشنده‌‌‌تر از [[خورشید]]ند؛ لذا [[نور]] آنها رنگ فراگیر دربازوهای مارپیچ است. هرچند مرکز کهکشان [[M81]]  تاحدی بیش از معمول نوردهی شده، اما تفاوت رنگ در تصویر کاملاً مشخص است. [۱]
  
−
کهکشان‌های مارپیچی چند بخش اصلی دارند:
 
  
−
 
+
[[File:Messier 81 HST.jpg|thumb|M81]]
−
1.یک دیسک چرخان که از چند بازو تشکیل شده‌است و ستارگان غالباً در آن قرار دارند
 
−
 
 
−
2.مرکز آن که یک برآمدگی کره مانند است و غالبا از ستارگان پیر تشکیل شده‌است.
 
−
   
 
−
3.هاله کهکشانی که خوشه‌های ستاره‌ای کروی زیادی در آن قرار دارند.
 
−
 
 
−
4.سیاه‌چاله ابرپرجرم که در مرکز آن قرار دارد.
 
  
  
 +
== ساختار مارپیچ ==
  
−
== بازو های مارپیچی  ==
+
کهکشان‌‌‌های مارپیچ اجسامی نسبتاً روشن هستند. برخی از یک الگوی مارپیچ خوش تعریف با دو بازو در بزرگ‌‌‌مقیاس پیروی می‌‌‌کنند؛ در حالی که در بقیه، ساختار مارپیچ از تعداد زیادی بازوی رشته‌‌‌ای کوتاه به‌‌‌وجود آمده است. چنانچه این الگو در[[ کهکشان]] قابل دید باشد، از مشاهده‌‌‌ی شکل بازوها می‌‌‌توان به برداشتی از جهت چرخش کهکشان دست یافت.
  
−
بیشتر کهکشان های مارپیچی دو بازو دارند و گاه این بازو ها چند شاخه اند ، همچنین برخی از آنها گسترده و برخی پیخورده اند . آنها مقادیر زیادی ستاره جوان و گاز و غبار را شامل میشوند . گاز موجود در بازو ها به شکل ابرهای غول پیکری است به دو شکل آشکار می شوند :
+
تصور عمومی بر این است که الگوی مارپیچ، یک موج در [[چگالی]] قرص ستاره‌‌ای باشد. زمانی که [[گاز بین‌‌‌ستاره‌‌ای]] از میان این موج چگالی عبور می‌‌‌کند، فشرده می‌‌‌شود و یک شوک به‌‌‌وجود می‌‌‌آید که علامت آن، خطوط غبار است. این فرایند به رمبش ابرهای مولکولی و تشکیل ستارگان می‌‌‌انجامد. [[نظریه‌‌‌ی موج چگالی]]، حرکت‌‌‌های مشخصه‌‌‌ای را درون بازو پیش‌‌‌بینی می‌‌‌کند. در برخی[[کهکشان]]ها از مشاهدات خط ۲۱cm [[هیدروژن]]، این جریان‌‌‌ها را شناسایی کرده‌‌‌اند.
  
−
[[پرونده:Hubble_sequence22.png‏ |چپ|قاب|رده بندی هابل برای کهکشان های مارپیچی]]آنها یا به طور اپتیکی قابل روئیتند و یا ابرهای غیر قابل روئیت ( جز برای [[تلسکوپ های رادیویی]]) هیردوژهن خنثی هستند که در تمام ساختار بازو ها گسترده شده اند و امواجی در طول 21 سانتیمتر گسیل می کنند . بدلیل وجود غبار در بازو های کهکشان مارپیچی ، بازو ها مکانی برای شکل گیری ستارگان هستند . ستاگان موجود در آنها بیش از یک میلیون سال عمر ندارند و در مقایسه با عمر این کهکشان ها که مجموعا حدود 10 میلیارد سال است ، بسیار جوان به نظر می رسند.
+
معلوم نیست که این موج مارپیچ چگونه به‌‌‌وجود آمده است. در کهکشان‌‌‌های چند بازویی، بازوهای مارپیچ ممکن است عمر کوتاهی داشته، پیوسته در حال شکل‌‌‌گیری و ناپدید شدن باشند. اما الگوهایی که دو بازوی منظم و کشیده دارند، به نظر می‌‌‌رسد عمر طولانی‌‌‌تری دارند. در مارپیچ‌‌‌های میله‌‌‌ای، میله می‌‌‌تواند یک موج مارپیچ در [[گاز]] راه اندازی کند. شاید تعدادی از مارپیچ‌‌‌های معمولی به‌‌‌وسیله‌‌‌ی [[نیروی کشندی]] یک [[کهکشان]] دیگر که از کنار آن‌ها عبور ‌‌‌کرده است، تولید شده باشند؛ و در نهایت، ممکن است در برخی‌‌‌ کهکشان‌‌‌ها، یک مارپیچ دوبازویی به‌‌‌صورت خود به خود از یک ناپایداری در قرص به‌‌‌وجود آمده باشد. [۲]
  
−
در گذشته به اشتباه تصور می شد که [[امواج مغناطیس]]ی در پیدایش بازو ها موثرند ، ولی مطالعات دقیق نشان میدهد که میدان مغناطیسی کهکشان مارپیچی بسیار ضعیف هستند و نمی توانند بر ساختار آنها تاثیر گذارند . برای مثال میاد مغناطیسی [[کهکشان راه شیری]] صد هزار بار کم توان تر از میدان مغناطیسی [[زمین]] است .
+
<nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki><nowiki><nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود</nowiki>
 +
==
 +
== متن عنوان ==
  
−
[[هابل]] کهکشان های مارپیچ را به هشت زیر رده مختلف تقسیم کرده است در زیر رده نخست کهکشان های So قرار دارند . این کهکشان ها شامل مولفه های مسطح و بیظی وار و فاقد بازو های مارپیچی هستند .ساختار بیرونی برخی از آنها به طور مامعلوم و نا مشخص ، مارپیچی به نظر می رسد در کهکشان های So غالبا غبار نیز وجود دارد .
+
==
−
سه زیر رده بعدی بر مبنای گونگی پیچخوردگی بازو ها تعریف می شئند در یک کهکشان Sa بازو ها کاملا به دور هسته پیچ خورده اند .
+
== متن عنوان ==
  
−
در کهکشان Sb ، بازو ها بسیار آزاد و گسترده اند . کهکشان Sa ناحیه ی هسته ای ( مولفه بیظیوار) بسیار نورانی و بازو های نورانی هموار دارند . در کهکشان Sb ناحیه بیظیوار مرکزی کوچکتر و کم نورتر است و بازو ها تکه تکه به نظر می رسند .کهکشان های Sc هسته بسیار کوچک دارند و تکه تکه بودن بازو هایشان بیشتر است .
+
==
−
 
+
== متن عنوان ==
−
==کهکشان های ماپیچی میله ای ==
+
[[http://www.example.com عنوان پیوند][[http://www.example.com عنوان پیوند][[http://www.example.com عنوان پیوند][[[[عنوان پیوند]][[[[عنوان پیوند]][[[[عنوان پیوند]][[[[عنوان پیوند]]''''متن مورب''''''متن مورب''''متن مورب'''''']]]]]]]]]]] ==
−
 
+
==
−
وجه مشخصه نوع دیگری از کهکشان های مارپیچی ، میله ای شکل بودن نواحی مرکزی آنهاست . [[هسته]] این کهکشان های کمیاب به کهکشان های بیضوی وار شبیه نیست بلکه ساختاری دراز و نسبتا باریک دارد . هسته در مرکز این میله نورانی جای گرفته است . معمولا بازوها نه از مرکز کهکشان بلکه از دو سر این میله سرچشمه میگیرند . کهکشان های مارپیچی میله ای در رده بندی هابل با درجه حرف B بین S و حرفهای o,a,b
+
==
−
یا c مشخص می شوند .
+
</nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki>
−
 
+
[[پرونده:Hubble_sequence22.png‏ |چپ|قاب|رده بندی هابل برای کهکشان های مارپیچی]]
−
از جهات دیگر زیر رده ها همانند کهکشان های مارپیچی تعریف می گردند یک کهکشان میله ای بدون بازو در زیر رده SBo است ، با بازو های پیچ خورده در زیر رده SBa . الی آخر .
+
آنها یا به طور اپتیکی قابل روئیتند و یا ابرهای غیر قابل روئیت ( جز برای [[تلسکوپ رادیویی|تلسکوپ های رادیویی]]) [[هیدروژن]] خنثی هستند که در تمام ساختار بازو ها گسترده شده اند و امواجی در [[طول موج]] ۲۱ سانتی‌متر گسیل می کنند . بدلیل وجود غبار در بازو های کهکشان مارپیچی ، بازو ها مکانی برای شکل گیری ستارگان هستند . ستاگان موجود در آنها بیش از یک میلیون سال عمر ندارند و در مقایسه با عمر این کهکشان ها که مجموعا حدود ۱۰ میلیارد سال است ، بسیار جوان به نظر می رسند.
−
میله این کهکشان ها هنوز معمای بزرگی است . دانسته نیست که آنها چگونه بوجود آمده اند و یا چگونه شکل گرفته اند . امروزه پژوهش های زیدای برای حل این معما انجام میگیرد .
 
−
== تئوری لین و شو ==
 
−
 
 
−
اولین تئوری مورد قبول برای ساختار مارپیچی توسط لین و شو در سال 1964 ابداع شد
 
−
 
 
−
۱. آن‌ها پیشناد دادند که بازوهای مارپیچی اشکار سازی(نظریه) موج چگالی می‌باشند
 
−
 
 
−
۲. آن‌ها فرض کردند که ستاره‌ها در مداری که اندکی بیضوی است حرکت می‌کنند و و جهت یابی ان‌ها در [[مدار]]شان بضوی بودن و جهت یابی ان‌ها به هم وابستگی دو به دو داردان‌ها در یک مسیر هموار با افزایش فاصله از مرکز کهکشانی حرکت می‌کنند این توضیح اصلی این دیاگرام می‌باشد این توضیح این موضوع را در بر ندارد که مدارهای بیضوی برای تاثیر پذیری از بازوها در مکان‌های مشخص به یکدیگر نزدیک می‌شوند سپس [[ستاره‌]]ها در این موقعیتی که ما اکنون مشاهده می‌کنیم باقی نمی‌مانند اما از میان بازوها در حالی که در حال گذر از مدارشان هستند رد می‌شوند.
 
  
 +
در گذشته به اشتباه تصور می شد که [[امواج الکترومغناطیسی]] در پیدایش بازو ها موثرند ، ولی مطالعات دقیق نشان می‌دهد که [[میدان مغناطیسی]] کهکشان مارپیچی بسیار ضعیف هستند و نمی‌توانند بر ساختار آنها تاثیر گذارند . برای مثال میدان مغناطیسی [[کهکشان راه شیری]] صد هزار بار کم توان تر از میدان مغناطیسی [[زمین]] است .
  
 +
[[هابل]] کهکشان های مارپیچ را به هشت زیر رده مختلف تقسیم کرده است در زیر رده نخست کهکشان های So قرار دارند . این کهکشان ها شامل مولفه های مسطح و بیضی وار و فاقد بازو های مارپیچی هستند .ساختار بیرونی برخی از آنها به طور نامعلوم
  
 +
==کهکشان‌های مارپیچی میله‌ای ==
  
 +
وجه مشخصه نوع دیگری از کهکشان های مارپیچی ، میله ای شکل بودن نواحی مرکزی آنهاست . [[هسته]] این کهکشان های کمیاب به کهکشان های بیضوی وار شبیه نیست بلکه ساختاری دراز و نسبتا باریک دارد . هسته در مرکز این میله نورانی جای گرفته است . معمولا بازوها نه از مرکز [[کهکشان]] بلکه از دو سر این میله سرچشمه می گیرند . کهکشان های مارپیچی میله ای در رده بندی هابل با درجه حرف B بین S و حرفهای o,a,b یا c مشخص می شوند .
  
 +
از جهات دیگر زیر رده ها همانند کهکشان های مارپیچی تعریف می گردند یک کهکشان میله ای بدون بازو در زیر رده SBo است ، با بازو های پیچ خورده در زیر رده SBa . الی آخر .
 +
میله این کهکشان ها هنوز معمای بزرگی است . دانسته نیست که آنها چگونه بوجود آمده اند و یا چگونه شکل گرفته اند . امروزه پژوهش های زیادی برای حل این معما انجام می گیرد . [۳]
 +
{{-}}
  
 
== منابع ==
 
== منابع ==
 +
۱. کتاب درآمدی بر نجوم و کیهان‌شناسی/ نوشته ایان موریسون/ ترجمه غلامرضا شاه‌علی/ [http://www.gshahali.ir/]
  
−
*ویکی پدیا فارسی
+
۲. کتاب مبانی ستاره‌شناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاه‌علی [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)] [http://astronomy2012.blogfa.com]
  
−
کتاب ساختار ستار گان و کهکشان ها / نوشته پاول هاج/مترجم: توفیق حیدرزاده
+
۳. کتاب ساختار ستار گان و کهکشان ها / نوشته پاول هاج/مترجم: توفیق حیدرزاده
  
  
 
[[رده:کیهان‌شناسی]]
 
[[رده:کیهان‌شناسی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۱

تعریف و توضیح بازو های کهکشان های مارپیچی

این کهکشان‌‌‌ها، مانند کهکشان ما، ساختمانی مارپیچ و تخت دارند. اولین رصد بازوان مارپیچی در یککهکشان توسط ویلیام پارسون (William Parsons) صورت گرفت. در دهۀ ۱۸۴۰، او آینه و دیگر لوازم مورد نیاز را برای ساخت یک تلسکوپ انعکاسی ۷۲ اینچی، که به مدت سه ربع قرن بزرگ‌‌‌ترین تلسکوپ نوری در جهان بود، فراهم کرد. با این وسیله که در بیرکاسل ایرلند نصب شده بود، او توانست تصاویر زیبایی از اجسام فضایی رسم نماید. شاید برجسته‌‌‌ترین آنها مربوط به جسمی می‌‌‌شد که در فهرست مسیه (Messier’s Catalogue) پنجاه و یکم است و به کهکشان گردابی (Whirlpool) شناخته می‌‌‌شود .

کهکشان‌‌‌های مارپیچ قسمت اعظم کهکشان‌‌‌های روشن‌‌‌تر را تشکیل می‌‌‌دهند. هابل در ابتدا آنها را در چهار رده جای داد: S0، Sa، Sb و Sc. کهکشان‌‌‌های S0، که اغلب کهکشان‌‌‌های عدسی‌‌‌گونه نامیده می‌‌‌شوند، هسته‌‌‌ای بسیار بزرگ دارند. بازوان آنها که به سختی قابل دیدن است، به‌‌‌طور بسیار فشرده درهم پیچیده شده است. با حرکت به سمت Sc، هسته نسبتاً کوچک‌‌‌تر و بازوها بازتر می‌‌‌شود. در بسیاری از کهکشان‌‌‌ها، به نظر می‌‌‌رسد که بازوان مارپیچ از دو طرف یک میلۀ مرکزی امتداد پیدا کرده‌‌‌اند. این کهکشانها، مارپیچ‌‌‌های میله‌‌‌ای (Barred Spirals) نام دارند و به SBa، SBb و SBc مشخص می‌‌‌شوند. تصور می‌‌‌شد که کهکشان راه شیری یک کهکشان Sb یا Sc باشد، اما هم‌‌‌اکنون شواهدی در دست است که نشان می‌‌‌دهد کهکشان یک میله دارد که آن‌‌‌را به SBb یا SBc تبدیل می‌‌‌کند. همچون کهکشان‌‌‌های بیضوی، به نظر می‌‌‌رسد که کهکشان‌‌‌های ردۀ S0 نواحی تشکیل ستاره نداشته باشند؛ ولی با حرکت به سمت ردۀ Sc یا SBc که حاوی گاز بیشتری هستند، نواحی تشکیل ستاره، و بالطبع ستارگان جوان ردۀ O و B، به‌‌‌وفور دیده می‌‌‌شود.

تصاویر رنگی، کنتراست رنگ قابل ملاحظه‌‌‌ای را بین هستۀ مرکزی و بازوهای مارپیچ نشان می‌‌‌دهد. هسته به رنگ زرد - نارنجی است، درحالیکه بازوها رنگ آبی‌‌‌ دارند. رنگ هسته نشان‌‌‌دهندۀ آن است که ستاره ها در آنجا پیر هستند، چرا که ستاره‌‌های قرمز، نارنجی و زرد برای مدت مدیدی زندگی می‌‌‌کنند. در مقابل، بازوهای مارپیچ تعداد زیادی ستارۀ آبی جوان در خود جای داده‌‌‌اند. اگر چه درصد تعداد آنها نسبتاً کم است، اما آنها هزاران بار درخشنده‌‌‌تر از خورشیدند؛ لذا نور آنها رنگ فراگیر دربازوهای مارپیچ است. هرچند مرکز کهکشان M81 تاحدی بیش از معمول نوردهی شده، اما تفاوت رنگ در تصویر کاملاً مشخص است. [۱]


پرونده:Messier 81 HST.jpg
M81


ساختار مارپیچ[ویرایش]

کهکشان‌‌‌های مارپیچ اجسامی نسبتاً روشن هستند. برخی از یک الگوی مارپیچ خوش تعریف با دو بازو در بزرگ‌‌‌مقیاس پیروی می‌‌‌کنند؛ در حالی که در بقیه، ساختار مارپیچ از تعداد زیادی بازوی رشته‌‌‌ای کوتاه به‌‌‌وجود آمده است. چنانچه این الگو درکهکشان قابل دید باشد، از مشاهده‌‌‌ی شکل بازوها می‌‌‌توان به برداشتی از جهت چرخش کهکشان دست یافت.

تصور عمومی بر این است که الگوی مارپیچ، یک موج در چگالی قرص ستاره‌‌ای باشد. زمانی که گاز بین‌‌‌ستاره‌‌ای از میان این موج چگالی عبور می‌‌‌کند، فشرده می‌‌‌شود و یک شوک به‌‌‌وجود می‌‌‌آید که علامت آن، خطوط غبار است. این فرایند به رمبش ابرهای مولکولی و تشکیل ستارگان می‌‌‌انجامد. نظریه‌‌‌ی موج چگالی، حرکت‌‌‌های مشخصه‌‌‌ای را درون بازو پیش‌‌‌بینی می‌‌‌کند. در برخیکهکشانها از مشاهدات خط ۲۱cm هیدروژن، این جریان‌‌‌ها را شناسایی کرده‌‌‌اند.

معلوم نیست که این موج مارپیچ چگونه به‌‌‌وجود آمده است. در کهکشان‌‌‌های چند بازویی، بازوهای مارپیچ ممکن است عمر کوتاهی داشته، پیوسته در حال شکل‌‌‌گیری و ناپدید شدن باشند. اما الگوهایی که دو بازوی منظم و کشیده دارند، به نظر می‌‌‌رسد عمر طولانی‌‌‌تری دارند. در مارپیچ‌‌‌های میله‌‌‌ای، میله می‌‌‌تواند یک موج مارپیچ در گاز راه اندازی کند. شاید تعدادی از مارپیچ‌‌‌های معمولی به‌‌‌وسیله‌‌‌ی نیروی کشندی یک کهکشان دیگر که از کنار آن‌ها عبور ‌‌‌کرده است، تولید شده باشند؛ و در نهایت، ممکن است در برخی‌‌‌ کهکشان‌‌‌ها، یک مارپیچ دوبازویی به‌‌‌صورت خود به خود از یک ناپایداری در قرص به‌‌‌وجود آمده باشد. [۲]

<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود<nowiki>متن قالب‌بندی‌نشده اینجا وارد شود ==

متن عنوان[ویرایش]

==

متن عنوان[ویرایش]

==

متن عنوان[ویرایش]

[عنوان پیوند[عنوان پیوند[عنوان پیوند[[عنوان پیوند[[عنوان پیوند[[عنوان پیوند[[عنوان پیوند'متن مورب'متن مورب'متن مورب']]]]]]]]]]] == 

==
==

</nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki></nowiki>

رده بندی هابل برای کهکشان های مارپیچی

آنها یا به طور اپتیکی قابل روئیتند و یا ابرهای غیر قابل روئیت ( جز برای تلسکوپ های رادیویی) هیدروژن خنثی هستند که در تمام ساختار بازو ها گسترده شده اند و امواجی در طول موج ۲۱ سانتی‌متر گسیل می کنند . بدلیل وجود غبار در بازو های کهکشان مارپیچی ، بازو ها مکانی برای شکل گیری ستارگان هستند . ستاگان موجود در آنها بیش از یک میلیون سال عمر ندارند و در مقایسه با عمر این کهکشان ها که مجموعا حدود ۱۰ میلیارد سال است ، بسیار جوان به نظر می رسند.

در گذشته به اشتباه تصور می شد که امواج الکترومغناطیسی در پیدایش بازو ها موثرند ، ولی مطالعات دقیق نشان می‌دهد که میدان مغناطیسی کهکشان مارپیچی بسیار ضعیف هستند و نمی‌توانند بر ساختار آنها تاثیر گذارند . برای مثال میدان مغناطیسی کهکشان راه شیری صد هزار بار کم توان تر از میدان مغناطیسی زمین است .

هابل کهکشان های مارپیچ را به هشت زیر رده مختلف تقسیم کرده است در زیر رده نخست کهکشان های So قرار دارند . این کهکشان ها شامل مولفه های مسطح و بیضی وار و فاقد بازو های مارپیچی هستند .ساختار بیرونی برخی از آنها به طور نامعلوم

کهکشان‌های مارپیچی میله‌ای[ویرایش]

وجه مشخصه نوع دیگری از کهکشان های مارپیچی ، میله ای شکل بودن نواحی مرکزی آنهاست . هسته این کهکشان های کمیاب به کهکشان های بیضوی وار شبیه نیست بلکه ساختاری دراز و نسبتا باریک دارد . هسته در مرکز این میله نورانی جای گرفته است . معمولا بازوها نه از مرکز کهکشان بلکه از دو سر این میله سرچشمه می گیرند . کهکشان های مارپیچی میله ای در رده بندی هابل با درجه حرف B بین S و حرفهای o,a,b یا c مشخص می شوند .

از جهات دیگر زیر رده ها همانند کهکشان های مارپیچی تعریف می گردند یک کهکشان میله ای بدون بازو در زیر رده SBo است ، با بازو های پیچ خورده در زیر رده SBa . الی آخر . میله این کهکشان ها هنوز معمای بزرگی است . دانسته نیست که آنها چگونه بوجود آمده اند و یا چگونه شکل گرفته اند . امروزه پژوهش های زیادی برای حل این معما انجام می گیرد . [۳]

منابع[ویرایش]

۱. کتاب درآمدی بر نجوم و کیهان‌شناسی/ نوشته ایان موریسون/ ترجمه غلامرضا شاه‌علی/ [۱]

۲. کتاب مبانی ستاره‌شناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاه‌علی [۲] [۳]

۳. کتاب ساختار ستار گان و کهکشان ها / نوشته پاول هاج/مترجم: توفیق حیدرزاده

برگرفته از «http://wiki.avastarco.com/index.php?title=کهکشان_مارپیچی&oldid=17024»